Αγγελική Λουίζου
Στη σημερινή βιβλιογραφία παρουσιάζεται μία πληθώρα ορισμών για την έννοια της φιλίας και δεν υφίσταται ένας σαφής, γενικά αποδεκτός ορισμός. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει την αντίληψη ότι η φιλία είναι όρος πολυεπίπεδος και η προσπάθεια των μελετητών να διαμορφώσουν έναν πλήρη ορισμό, καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη. Σε γενικές γραμμές φιλία είναι η εθελοντική αλληλεξάρτηση ανάμεσα σε δύο άτομα, με απώτερο σκοπό να ικανοποιηθούν κοινωνικο- συναισθηματικοί στόχοι των εμπλεκομένων, η οποία είναι πιθανό να περιλαμβάνει ποικίλους τύπους και βαθμούς συντροφικότητας, οικειότητας, στοργής και αμοιβαίας βοήθειας (Hays, 1988, p. 395).
Ιδιαίτερη θεωρητική και εμπειρική έμφαση έχει δοθεί στον καθορισμό των παραγόντων ή των διαδικασιών που συμβάλλουν στη δημιουργία των ομάδων μέσα στις οποίες αναπτύσσονται οι φιλίες. Τα παιδιά είναι πιο πιθανό να θεωρήσουν φίλους τους εκείνους τους συνομηλίκους που βρίσκονται στο άμεσο κοινωνικό τους περιβάλλον και όχι εκείνους που τους βλέπουν πιο σπάνια (George & Hartmann, 1996). Άλλος παράγοντας που θεωρείται ότι έχει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των ομάδων είναι η οικειότητα. Τα αγόρια, για παράδειγμα, προτιμούν να κάνουν παρέα με παιδιά με τα οποία έχουν μεγαλύτερη οικειότητα, ακόμα κι αν δεν έχουν πολλά κοινά δημογραφικά χαρακτηριστικά ή επιδόσεις (σχολική απόδοση). Τα κίνητρα τα οποία έχουν εξέχουσα σημασία για το σχηματισμό ισχυρών κοινωνικών δικτύων διαφέρουν ανάλογα το φύλο (επιθετικότητα για τα αγόρια, φυσική ελκυστικότητα για τα κορίτσια). Υποστηρίζεται ότι τα κορίτσια συνήθως λαμβάνουν υπόψη τους ένα μεγαλύτερο πλήθος χαρακτηριστικών για να διαμορφώσουν κοινωνικές σχέσεις, συγκριτικά με τα αγόρια (Neckerman, 1996). Τέλος, εμπειρικά ευρήματα αποδεικνύουν ότι τα παιδιά διαμορφώνουν τις φιλικές τους σχέσεις με βάση μία σειρά από παρόμοιες ιδιότητες, όπως δημογραφικά χαρακτηριστικά (ηλικία, φύλο, φυλή, κοινωνικοοικονομική κατάσταση), φυσικά χαρακτηριστικά (φυσική ωριμότητα, φυσική ελκυστικότητα), και συμπεριφοριστικά χαρακτηριστικά (επιθετική συμπεριφορά, δημοτικότητα και ακαδημαϊκή επίτευξη). Κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η αιτία που τα παιδιά επιλέγουν φίλους με παρόμοια χαρακτηριστικά με τα δικά τους, είναι η στρατηγική προσαρμογής (Hallinan, 1980). Οι ομάδες που βασίζονται στην ομοιότητα παρέχουν αμοιβαία αποδοχή και αποτελούν, ταυτόχρονα, πηγή εγκυρότητας αναφορικά με την ανάπτυξη της κοινωνικής ταυτότητας των παιδιών. Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά εξασφαλίζουν στα παιδιά ένα φυσικό τρόπο αξιολόγησης της ομοιότητά τους με τους συνομηλίκους τους (Gifford- Smith, 1998; Thorne, 1986).
Συνοψίζοντας τα εμπειρικά ευρήματα διαφόρων ερευνών αναφορικά με τη διαμόρφωση των κοινωνικών ομάδων στην προ- εφηβική ηλικία, παρουσιάζονται τέσσερις, εν δυνάμει, διαδικασίες:
* οι ομάδες μπορούν να διαμορφωθούν και να περιστρέφονται γύρω από μία στενή φιλική σχέση ανάμεσα σε δύο άτομα.
* οι ομάδες μπορούν να διαμορφωθούν κάτω από την επιρροή ενός ατόμου, το οποίο διαθέτει ικανότητες και ταλέντα τα οποία αξιολογούνται θετικά από την ομάδα.
* οι ομάδες μπορούν να διαμορφωθούν με βάση μία κοινή δραστηριότητα, όπως μία αθλητική ομάδα.
* οι ομάδες μπορούν να διαμορφωθούν με βάση τα κοινά ενδιαφέροντα, τα οποία φέρνουν σε επαφή τα παιδιά και συμβάλλουν στην αναγνώρισή τους ως ομάδα. (Mary E. Gifford- Smith and Celia A. Brownell)
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου διεξήγαγε εμπειρική ποσοτική έρευνα κατά τη χρονική περίοδο 2003 - 2004. Στην έρευνα αυτή έλαβαν μέρος 846 άτομα, τα οποία κατάγονταν από διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Ζητήθηκε από το δείγμα να αξιολογήσει το ρόλο που διαδραματίζουν στη ζωή του οι φίλοι και οι παρέες. Το υψηλότερο ποσοστό των απαντήσεων συγκέντρωσε η απάντηση «πολύ σημαντικό» με ποσοστό 44,6%. Μικρότερο ποσοστό (42,5%) συγκέντρωσε η απάντηση «αρκετά σημαντικό», ενώ πολύ μικρά ποσοστά έλαβαν οι απαντήσεις «λίγο σημαντικό» (9,8%) και «καθόλου σημαντικό» (3,1%). Αθροιστικά, το 87,1% των απαντήσεων των συμμετεχόντων θεωρεί τη φιλία και τις παρέες ως σημαντικές αξίες στη ζωή του.
Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάζουν ότι η ηλικιακή ομάδα των 26- 30 αντιλαμβάνεται τη σημαντικότητα των φίλων και της παρέας ως αρκετά σημαντική αξία στη ζωή τους, συγκριτικά με μικρότερες ηλικιακές ομάδες, οι οποίες την αντιλαμβάνονται ως πολύ σημαντική αξία. Ενδεχομένως, αυτή η χρονική περίοδος είναι περισσότερο καθοριστική για τη ζωή των ατόμων, αφού είναι πιθανό ότι αλλάζουν οι συνθήκες ζωής τους, δίνεται έμφαση στην επαγγελματική ανέλιξη και στη δημιουργία οικογένειας. Επομένως, πολλές φιλίες οι οποίες βασίζονταν στη συχνή επαφή και την οικειότητα ή σε κοινές δραστηριότητες και ενδιαφέροντα, τείνουν να εξαλειφθούν αφού αλλάζουν οι παράγοντες που τις διατηρούσαν.
Η αξία της φιλίας επηρεάζεται από το φύλο κάτι το οποίο δείχνει ότι τα δύο φύλα έχουν διαφορετικές απόψεις για τη φιλία και το ρόλο που αυτή διαδραματίζει στη ζωή τους. Η αξία της φιλίας αλλά και η σημαντικότητα των φίλων και της παρέας αξιολογείται πιο υψηλά από τις γυναίκες συγκριτικά με τους άνδρες, το οποίο φανερώνει ότι οι γυναίκες δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στα κοινωνικά τους δίκτυα. Το παραπάνω εύρημα βρίσκεται σε συμφωνία με άλλες έρευνες, οι οποίες έχουν αποδείξει ότι οι γυναίκες έχουν πιο ποιοτικά κοινωνικά δίκτυα συγκριτικά με αυτά των ανδρών. Επίσης, σύμφωνα με τις προηγούμενες θεωρίες, στις οποίες υποστηρίζεται ότι τα αγόρια υιοθετούν διαφορετικά κριτήρια από τα κορίτσια για τη διαμόρφωση των φιλικών τους σχέσεων, είναι πιθανό οι άνδρες όταν σταματούν κάποια δραστηριότητα ή αλλάζουν τα ενδιαφέροντά τους, να μεταβάλλονται ταυτόχρονα και οι φιλικές τους σχέσεις.
Επιπλέον, παρουσιάζεται στατιστικώς σημαντική διαφορά ανάμεσα στην αξία της φιλίας και το μορφωτικό επίπεδο, κάτι το οποίο δείχνει ότι τα άτομα με διαφορετικό εκπαιδευτικό υπόβαθρο αντιλαμβάνονται διαφορετικά τη φιλία στη ζωή τους. Τα μορφωτικά επίπεδα στα οποία παρουσιάζεται στατιστικώς σημαντική διαφορά είναι τα ΤΕΙ, ΑΕΙ και η Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Δηλαδή, τα άτομα που έχουν ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση δίνουν μικρότερη αξία στο θεσμό της φιλίας συγκριτικά με τα άτομα που έχουν τελειώσει ΤΕΙ ή ΑΕΙ. Ενδεχομένως, τα άτομα που έχουν ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση έχουν διαφορετικές προτεραιότητες και ανάγκες συγκριτικά με άτομα υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου, όπως για παράδειγμα κοινωνική ανέλιξη, βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου, κλπ.
Μια στατιστικώς σημαντική διαφοροποίηση παρουσιάζεται ανάμεσα σε άγαμους και έγγαμους (με ή χωρίς παιδιά), αφήνοντας την υπόνοια ότι ο θεσμός του γάμου συμβάλλει στην μεταβολή των αντιλήψεων των ατόμων αναφορικά με τη σημασία των φίλων και της παρέας. Οι έγγαμοι, με ή χωρίς παιδιά, αξιολογούν χαμηλότερα τη σημαντικότητα των φίλων και της παρέας συγκριτικά με τους άγαμους. Πιθανώς, από τη στιγμή που τα άτομα βρίσκουν τον κατάλληλο για αυτούς σύντροφο αντιλαμβάνονται τη φιλία και την παρέα διαφορετικά και ίσως σε αυτήν την περίπτωση έχει ισχύ η θεωρία της αλληλεξάρτησης (1959; Thibaut & Kelley, 1978). Με βάση αυτήν την θεωρία, είναι πιθανό τα νέα άτομα να αποχωρούν από μία παρέα ή να μειώνουν τη σημασία της, αφού θεωρούν ότι ο σύντροφός τους μπορεί να τους προσφέρει ακόμα πιο πολλά οφέλη από την παρέα και τις φιλίες που είχαν συνάψει τα προηγούμενα χρόνια της ζωής τους. Μία ακόμα πιθανή εξήγηση είναι ότι οι έγγαμοι έχοντας να αντιμετωπίσουν περισσότερες υποχρεώσεις συγκριτικά με τους άγαμους, έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται ο ελεύθερος χρόνος τους και να αναπροσαρμόζουν τις προτεραιότητές τους και μαζί με αυτές και την αξία της φιλίας.
Εξετάζοντας τη συσχέτιση της φιλίας με τη συνολική αυτοεκτίμηση αλλά και με τις πέντε επιμέρους αυτοεκτιμήσεις (εργασιακή, οικογενειακή, κοινωνική, εξωτερικής εμφάνισης και ενδο- προσωπική), διαφαίνεται ότι η φιλία επηρεάζεται κυρίως από την κοινωνική και την οικογενειακή αυτοεκτίμηση στο επίπεδο 0,05.
Από τη στιγμή που η φιλική σχέση δύο τουλάχιστον ατόμων αποτελεί μία κοινωνική ομάδα, η κοινωνική αυτοεκτίμηση επηρεάζει άμεσα τις αντιλήψεις των ατόμων για το συγκεκριμένο θεσμό. Δεν έχει μελετηθεί ακόμα ο τρόπος με τον οποίο η κοινωνική αυτοεκτίμηση επηρεάζει τις φιλικές σχέσεις. Είναι πιθανό άτομα με μικρότερη κοινωνική αυτοεκτίμηση να διαμορφώνουν φιλικές σχέσεις μεγάλης διάρκειας, ενώ οι φιλικές σχέσεις των ατόμων με μεγαλύτερη κοινωνική αυτοεκτίμηση να υπερτερούν ποσοτικά, αλλά όχι απαραίτητα και ποιοτικά.
Στη σημερινή βιβλιογραφία παρουσιάζεται μία πληθώρα ορισμών για την έννοια της φιλίας και δεν υφίσταται ένας σαφής, γενικά αποδεκτός ορισμός. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει την αντίληψη ότι η φιλία είναι όρος πολυεπίπεδος και η προσπάθεια των μελετητών να διαμορφώσουν έναν πλήρη ορισμό, καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη. Σε γενικές γραμμές φιλία είναι η εθελοντική αλληλεξάρτηση ανάμεσα σε δύο άτομα, με απώτερο σκοπό να ικανοποιηθούν κοινωνικο- συναισθηματικοί στόχοι των εμπλεκομένων, η οποία είναι πιθανό να περιλαμβάνει ποικίλους τύπους και βαθμούς συντροφικότητας, οικειότητας, στοργής και αμοιβαίας βοήθειας (Hays, 1988, p. 395).
Ιδιαίτερη θεωρητική και εμπειρική έμφαση έχει δοθεί στον καθορισμό των παραγόντων ή των διαδικασιών που συμβάλλουν στη δημιουργία των ομάδων μέσα στις οποίες αναπτύσσονται οι φιλίες. Τα παιδιά είναι πιο πιθανό να θεωρήσουν φίλους τους εκείνους τους συνομηλίκους που βρίσκονται στο άμεσο κοινωνικό τους περιβάλλον και όχι εκείνους που τους βλέπουν πιο σπάνια (George & Hartmann, 1996). Άλλος παράγοντας που θεωρείται ότι έχει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των ομάδων είναι η οικειότητα. Τα αγόρια, για παράδειγμα, προτιμούν να κάνουν παρέα με παιδιά με τα οποία έχουν μεγαλύτερη οικειότητα, ακόμα κι αν δεν έχουν πολλά κοινά δημογραφικά χαρακτηριστικά ή επιδόσεις (σχολική απόδοση). Τα κίνητρα τα οποία έχουν εξέχουσα σημασία για το σχηματισμό ισχυρών κοινωνικών δικτύων διαφέρουν ανάλογα το φύλο (επιθετικότητα για τα αγόρια, φυσική ελκυστικότητα για τα κορίτσια). Υποστηρίζεται ότι τα κορίτσια συνήθως λαμβάνουν υπόψη τους ένα μεγαλύτερο πλήθος χαρακτηριστικών για να διαμορφώσουν κοινωνικές σχέσεις, συγκριτικά με τα αγόρια (Neckerman, 1996). Τέλος, εμπειρικά ευρήματα αποδεικνύουν ότι τα παιδιά διαμορφώνουν τις φιλικές τους σχέσεις με βάση μία σειρά από παρόμοιες ιδιότητες, όπως δημογραφικά χαρακτηριστικά (ηλικία, φύλο, φυλή, κοινωνικοοικονομική κατάσταση), φυσικά χαρακτηριστικά (φυσική ωριμότητα, φυσική ελκυστικότητα), και συμπεριφοριστικά χαρακτηριστικά (επιθετική συμπεριφορά, δημοτικότητα και ακαδημαϊκή επίτευξη). Κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η αιτία που τα παιδιά επιλέγουν φίλους με παρόμοια χαρακτηριστικά με τα δικά τους, είναι η στρατηγική προσαρμογής (Hallinan, 1980). Οι ομάδες που βασίζονται στην ομοιότητα παρέχουν αμοιβαία αποδοχή και αποτελούν, ταυτόχρονα, πηγή εγκυρότητας αναφορικά με την ανάπτυξη της κοινωνικής ταυτότητας των παιδιών. Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά εξασφαλίζουν στα παιδιά ένα φυσικό τρόπο αξιολόγησης της ομοιότητά τους με τους συνομηλίκους τους (Gifford- Smith, 1998; Thorne, 1986).
Συνοψίζοντας τα εμπειρικά ευρήματα διαφόρων ερευνών αναφορικά με τη διαμόρφωση των κοινωνικών ομάδων στην προ- εφηβική ηλικία, παρουσιάζονται τέσσερις, εν δυνάμει, διαδικασίες:
* οι ομάδες μπορούν να διαμορφωθούν και να περιστρέφονται γύρω από μία στενή φιλική σχέση ανάμεσα σε δύο άτομα.
* οι ομάδες μπορούν να διαμορφωθούν κάτω από την επιρροή ενός ατόμου, το οποίο διαθέτει ικανότητες και ταλέντα τα οποία αξιολογούνται θετικά από την ομάδα.
* οι ομάδες μπορούν να διαμορφωθούν με βάση μία κοινή δραστηριότητα, όπως μία αθλητική ομάδα.
* οι ομάδες μπορούν να διαμορφωθούν με βάση τα κοινά ενδιαφέροντα, τα οποία φέρνουν σε επαφή τα παιδιά και συμβάλλουν στην αναγνώρισή τους ως ομάδα. (Mary E. Gifford- Smith and Celia A. Brownell)
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου διεξήγαγε εμπειρική ποσοτική έρευνα κατά τη χρονική περίοδο 2003 - 2004. Στην έρευνα αυτή έλαβαν μέρος 846 άτομα, τα οποία κατάγονταν από διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Ζητήθηκε από το δείγμα να αξιολογήσει το ρόλο που διαδραματίζουν στη ζωή του οι φίλοι και οι παρέες. Το υψηλότερο ποσοστό των απαντήσεων συγκέντρωσε η απάντηση «πολύ σημαντικό» με ποσοστό 44,6%. Μικρότερο ποσοστό (42,5%) συγκέντρωσε η απάντηση «αρκετά σημαντικό», ενώ πολύ μικρά ποσοστά έλαβαν οι απαντήσεις «λίγο σημαντικό» (9,8%) και «καθόλου σημαντικό» (3,1%). Αθροιστικά, το 87,1% των απαντήσεων των συμμετεχόντων θεωρεί τη φιλία και τις παρέες ως σημαντικές αξίες στη ζωή του.
Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάζουν ότι η ηλικιακή ομάδα των 26- 30 αντιλαμβάνεται τη σημαντικότητα των φίλων και της παρέας ως αρκετά σημαντική αξία στη ζωή τους, συγκριτικά με μικρότερες ηλικιακές ομάδες, οι οποίες την αντιλαμβάνονται ως πολύ σημαντική αξία. Ενδεχομένως, αυτή η χρονική περίοδος είναι περισσότερο καθοριστική για τη ζωή των ατόμων, αφού είναι πιθανό ότι αλλάζουν οι συνθήκες ζωής τους, δίνεται έμφαση στην επαγγελματική ανέλιξη και στη δημιουργία οικογένειας. Επομένως, πολλές φιλίες οι οποίες βασίζονταν στη συχνή επαφή και την οικειότητα ή σε κοινές δραστηριότητες και ενδιαφέροντα, τείνουν να εξαλειφθούν αφού αλλάζουν οι παράγοντες που τις διατηρούσαν.
Η αξία της φιλίας επηρεάζεται από το φύλο κάτι το οποίο δείχνει ότι τα δύο φύλα έχουν διαφορετικές απόψεις για τη φιλία και το ρόλο που αυτή διαδραματίζει στη ζωή τους. Η αξία της φιλίας αλλά και η σημαντικότητα των φίλων και της παρέας αξιολογείται πιο υψηλά από τις γυναίκες συγκριτικά με τους άνδρες, το οποίο φανερώνει ότι οι γυναίκες δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στα κοινωνικά τους δίκτυα. Το παραπάνω εύρημα βρίσκεται σε συμφωνία με άλλες έρευνες, οι οποίες έχουν αποδείξει ότι οι γυναίκες έχουν πιο ποιοτικά κοινωνικά δίκτυα συγκριτικά με αυτά των ανδρών. Επίσης, σύμφωνα με τις προηγούμενες θεωρίες, στις οποίες υποστηρίζεται ότι τα αγόρια υιοθετούν διαφορετικά κριτήρια από τα κορίτσια για τη διαμόρφωση των φιλικών τους σχέσεων, είναι πιθανό οι άνδρες όταν σταματούν κάποια δραστηριότητα ή αλλάζουν τα ενδιαφέροντά τους, να μεταβάλλονται ταυτόχρονα και οι φιλικές τους σχέσεις.
Επιπλέον, παρουσιάζεται στατιστικώς σημαντική διαφορά ανάμεσα στην αξία της φιλίας και το μορφωτικό επίπεδο, κάτι το οποίο δείχνει ότι τα άτομα με διαφορετικό εκπαιδευτικό υπόβαθρο αντιλαμβάνονται διαφορετικά τη φιλία στη ζωή τους. Τα μορφωτικά επίπεδα στα οποία παρουσιάζεται στατιστικώς σημαντική διαφορά είναι τα ΤΕΙ, ΑΕΙ και η Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Δηλαδή, τα άτομα που έχουν ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση δίνουν μικρότερη αξία στο θεσμό της φιλίας συγκριτικά με τα άτομα που έχουν τελειώσει ΤΕΙ ή ΑΕΙ. Ενδεχομένως, τα άτομα που έχουν ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση έχουν διαφορετικές προτεραιότητες και ανάγκες συγκριτικά με άτομα υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου, όπως για παράδειγμα κοινωνική ανέλιξη, βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου, κλπ.
Μια στατιστικώς σημαντική διαφοροποίηση παρουσιάζεται ανάμεσα σε άγαμους και έγγαμους (με ή χωρίς παιδιά), αφήνοντας την υπόνοια ότι ο θεσμός του γάμου συμβάλλει στην μεταβολή των αντιλήψεων των ατόμων αναφορικά με τη σημασία των φίλων και της παρέας. Οι έγγαμοι, με ή χωρίς παιδιά, αξιολογούν χαμηλότερα τη σημαντικότητα των φίλων και της παρέας συγκριτικά με τους άγαμους. Πιθανώς, από τη στιγμή που τα άτομα βρίσκουν τον κατάλληλο για αυτούς σύντροφο αντιλαμβάνονται τη φιλία και την παρέα διαφορετικά και ίσως σε αυτήν την περίπτωση έχει ισχύ η θεωρία της αλληλεξάρτησης (1959; Thibaut & Kelley, 1978). Με βάση αυτήν την θεωρία, είναι πιθανό τα νέα άτομα να αποχωρούν από μία παρέα ή να μειώνουν τη σημασία της, αφού θεωρούν ότι ο σύντροφός τους μπορεί να τους προσφέρει ακόμα πιο πολλά οφέλη από την παρέα και τις φιλίες που είχαν συνάψει τα προηγούμενα χρόνια της ζωής τους. Μία ακόμα πιθανή εξήγηση είναι ότι οι έγγαμοι έχοντας να αντιμετωπίσουν περισσότερες υποχρεώσεις συγκριτικά με τους άγαμους, έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται ο ελεύθερος χρόνος τους και να αναπροσαρμόζουν τις προτεραιότητές τους και μαζί με αυτές και την αξία της φιλίας.
Εξετάζοντας τη συσχέτιση της φιλίας με τη συνολική αυτοεκτίμηση αλλά και με τις πέντε επιμέρους αυτοεκτιμήσεις (εργασιακή, οικογενειακή, κοινωνική, εξωτερικής εμφάνισης και ενδο- προσωπική), διαφαίνεται ότι η φιλία επηρεάζεται κυρίως από την κοινωνική και την οικογενειακή αυτοεκτίμηση στο επίπεδο 0,05.
Από τη στιγμή που η φιλική σχέση δύο τουλάχιστον ατόμων αποτελεί μία κοινωνική ομάδα, η κοινωνική αυτοεκτίμηση επηρεάζει άμεσα τις αντιλήψεις των ατόμων για το συγκεκριμένο θεσμό. Δεν έχει μελετηθεί ακόμα ο τρόπος με τον οποίο η κοινωνική αυτοεκτίμηση επηρεάζει τις φιλικές σχέσεις. Είναι πιθανό άτομα με μικρότερη κοινωνική αυτοεκτίμηση να διαμορφώνουν φιλικές σχέσεις μεγάλης διάρκειας, ενώ οι φιλικές σχέσεις των ατόμων με μεγαλύτερη κοινωνική αυτοεκτίμηση να υπερτερούν ποσοτικά, αλλά όχι απαραίτητα και ποιοτικά.
Αναρτήθηκε από Efstratios Papanis στις 4:29:00 μμ http://www.blogger.com/email-post.g?blogID=2042694700967689018&postID=259789745596146092
http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=2042694700967689018&postID=259789745596146092
http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=2042694700967689018&postID=259789745596146092Ετικέτες Φιλία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου