ΒΙΚΥ ΣΙΜΟΥ ΚΑΙ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΠΑΠΑΝΗΣ
Μόνο ένα παιδί που νιώθει ασφαλές τολμά να αναπτυχθεί προοδευτικά υγιές. Οι ανάγκες του για ασφάλεια πρέπει να ικανοποιηθούν (ABRAHAM MASLOW)
Το πρώτο βήμα για το χτίσιμο της αυτοεκτίμησης του μαθητή είναι να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που υποστηρίζει αυτο-στάσεις. Το βασικότερο συστατικό του πλαισίου αυτού είναι η αίσθηση της σιγουριάς. Αυτό το αίσθημα είναι τόσο κρίσιμο που χωρίς αυτό, η δημιουργία μιας δυνατής, υγιής αίσθησης του "εγώ" είναι φοβερά περιορισμένη. Οι μαθητές θα πρέπει να νιώθουν ασφάλεια και εξα¬σφάλιση στο περιβάλλον τους έτσι ώστε να μπορέσουν να αναπτυ¬χθούν. Θα πρέπει να αντιλαμβάνονται την ατμόσφαιρα σαν ένα μη-απειλούμενο μέρος όπου "Εγώ μπορώ να μεγαλώσω και να μάθω". Μόνο όταν ο μαθητής νιώθει μια σταθερή αίσθηση ασφάλειας, μπορεί αυτός/ή να νιώθει αρκετά άνετα για να δοκιμάσει, ή να εξερευνήσει καινούργιες επιλογές και προκλήσεις, ή να θέσει ερωτήσεις και να ρισκάρει την αποτυχία.
Αυτή η ανάγκη για ασφάλεια έχει χρονογραφηθεί από πολλούς ψυχολόγους, συμπεριλαμβανομένου και του Αβραάμ Μάσλοου (Abraham Maslow) στην θεωρία του, της αυτοπραγματοποίησης. Μια βασική αρχή της θεωρίας της προσωπικότητας του Μάσλοου είναι η "Ιεραρχία των Αναγκών" η οποία αποτελείται από πέντε είδη ανθρώπινων αναγκών. Αυτές οι οποίες βρίσκονται στη βάση θα πρέπει να ικανοποιηθούν πρώτα, έτσι ώστε να προχωρήσουν τα άτομα στο επόμενο ανώτερο επίπεδο. Η φυσική κατεύθυνση της ανάπτυξης βρίσκεται προς το ύψος της ιεραρχίας, συμπεριλαμβανομένου της αυτοεκτίμησης και τελικώς της αυτο-πραγματοποίησης.
Ο Μάσλοου ισχυρίζεται ότι οι τρεις κατώτερες κατά σειρά ανάγκες που θα πρέπει να εκπληρωθούν συμπεριλαμβάνουν: ψυχολογικές ανάγκες, ασφάλεια και αίσθημα ότι ανήκεις κάπου (αγάπη). Οι τρεις ανάγκες είναι ασφαλώς αυτές που ο εκπαιδευτής θα πρέπει να λάβει υπόψιν του όταν δημιουργεί ένα περιβάλλον για εκμάθηση γιατί αυτές είναι τα οικοδομικά τετράγωνα που βοηθούν το παιδί να μεγαλώσει με την αίσθηση του "υγιούς εγώ" και επομένως να γίνει ένας επιδέξιος μαθητευόμενος.
Ιεραρχία των Αναγκών του Maslow
Ανάγκες Υψηλότερης
Στάθμης Αυτο-πραγματοποίηση
Η ανάγκη να γνωρίζουμε, να καταλα¬βαί¬νουμε, να δημιουργούμε και να εκτι¬μούμε την ομορφιά.
Αυτοεκτίμηση
Η ανάγκη να νιώθουμε ικανοί, ανεξάρ¬τητοι και άξιοι
Ανάγκες Χαμηλότερης
Στάθμης Αίσθημα ότι ανήκουμε και Αγάπη
Η ανάγκη να ανήκουμε σε μια οικογένεια, σε ομάδα, να αγαπάμε και να μας αγαπούν
Σιγουριά - Ασφάλεια
Η ανάγκη για αποφυγή του πόνου, φόβος της φυγής
Βιολογικές Ανάγκες
Η ανάγκη για απόκτηση φαγητού, νερού, οξυγόνου και καταφύγιου
Όταν ένας μαθητής νιώθει αβέβαιος και ανασφαλής, μπορεί να το εκδηλώσει με ποικίλες συμπεριφορές όπως:
Ø Να αποφεύγει καταστάσεις ή περιβάλλοντα.
Ø Αποσύρεται από φυσικές επαφές ακόμη και με γνωστούς ανθρώ¬πους.
Ø Δυσπιστεί προς τους άλλους, είναι διστακτικός ή αποφεύγει να δη¬μιου¬ργεί κοντινές προσωπικές σχέσεις.
Ø Παρουσιάζει στρες ή ενδείξεις άγχους (φάγωμα νυχιών, στρίψιμο μαλλιών, πιπίλισμα αντίχειρα, τρίξιμο δοντιών, τρεμούλιασμα, κλάμα) χωρίς προφανή λόγο.
Ø Προκαλεί την εξουσία.
Ø Εκθέτει υπερβολικούς ή αβάσιμους φόβους.
Ø Νιώθει άβολος με καινούργιες εμπειρίες.
Ø Στερείται γνώσεων στις οποίες μπορεί να βασιστεί
Όλες αυτές οι συμπεριφορές μειώνουν κατά πολύ την ικανότητα του μαθητή για εκμάθηση.
Από την άλλη, ένας μαθητής με ένα δυνατό αίσθημα ασφάλειας είναι πιθανό να επιδείξει τις εξής συμπεριφορές:
Ø Ξέρει σε ποιόν να στηριχθεί και να εμπιστευτεί.
Ø Γενικά νιώθει ασφαλής και σίγουρος, γι' αυτό το λόγο ρισκάρει τον αποχωρισμό του από έμπιστες πηγές για σύντομες χρονικές περιόδους.
Ø Εκθέτει ελάχιστα συμπτώματα στρες και άγχους (δείτε παραπάνω).
Ø Διαμορφώνει έμπιστη προσωπική σχέση με κάποιο σημαίνων άτομο.
Ø Νιώθει άνετα με κοντινή φυσική επαφή από γνωστά άτομα.
Ø Χειρίζεται την αλλαγή και τον αυθορμητισμό με σχετική ευχέρεια.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η αίσθηση της ασφάλειας είναι προϋπόθεση όλων των άλλων συστατικών της αυτοεκτίμησης. Γι' αυτό το λόγο, είναι απαραίτητο ο εκπαιδευτής να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου αυτό το αίσθημα είναι υπέρτατο. Υπάρχουν τρία βήματα που ο ειδικός της αυτοεκτίμησης μπορεί να ακολουθήσει για να αυξήσει το αίσθημα της σιγουριάς για τον μαθητή:
1. Να χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης.
2. Να θέσει λογικά όρια και κανόνες που εκτελούνται με συνέπεια.
3. Να δημιουργήσει ένα θετικό περιβάλλον και ένα περιβάλλον μέριμνας.
Ο ειδικός της Αυτοεκτίμησης δρα Χτίζοντας Έμπιστες Σχέσεις.
"Στ' αλήθεια διδάσκουμε ανθρώπινα όντα, όχι αποτελέσματα εξετάσεων" Robert Reason.
Για τους μαθητές ένας ειδικός της αυτοεκτίμησης πρέπει να είναι ζεστός και να εμπνέει εμπιστοσύνη. Να συμβάλλει στην σχολική ανάπτυξη του μαθητή καθώς και να χτίζει την αυτοεκτίμησή του. Για να εξελιχθεί μια σχέση εμπιστοσύνης, ένας ειδικός Αυτο-εκτίμησης θα πρέπει να δείξει στον μαθητή τι είναι αποδοχή, σεβασμός, αυθεντικότητα και ρεαλιστικές προσδοκίες.
Αποδοχή
Η έρευνα του Κόπερσμιθ βρήκε την αποδοχή από τρίτους ως μια από τις τρεις μείζονες καταστάσεις που χτίζονται με την ανάπτυξη της θετικής αυτοεικόνας του παιδιού. Η πραγματική αποδοχή σημαίνει ότι δεχόμαστε τον μαθητή όχι μόνο για τα πλεονεκτήματά του/της αλλά επίσης και για τα μειονεκτήματα - που σημαίνει ότι η σχέση θα πρέπει να είναι - μία-στην οποία ο μαθητής νιώθει ότι τον εκτιμούν όχι μόνο για τις δυνάμεις του αλλά και για τις αδυναμίες του. Για παράδειγμα, μέσα από την αποδοχή των άλλων, ο Γιάννης μπορεί να αναπτυχθεί γιατί αντιλαμβάνεται ότι "Με συμπαθούν γι' αυτό που είμαι" και όχι "γι' αυτό που θα 'πρεπε να είμαι". Μέσα σ' αυτό το περιβάλλον, έχει την απαραίτητη συναισθηματική υποστήριξη για να αλλάξει και ακόμη να δοκιμάσει καινούργιους τρόπους συμπεριφοράς.
Σεβασμός
Η δουλειά του Κόπερσμιθ, επίσης έδειξε ότι παιδιά με ανε¬πτυγμένη αυτοεκτίμηση, γενικά είχανε μεγαλώσει σε περιβάλλοντα όπου τους συμπεριφέρονταν με σεβασμό, συμπεριλαμβανομένου και το ότι τους άκουγαν οι ενήλικες. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο εκπαιδευτικός συμφωνεί με τις γνώμες και τις ιδέες του μαθητή, αλλά ότι ο μαθητής έχει την ευκαιρία να ακουστεί. Αυτός ο τύπος μεταχείρισης μεταβιβάζει το μήνυμα "Οι ιδέες και οι γνώμες μου μετράνε, κάτι που ανυψώνει την αυτοεκτίμηση.
Ένα ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο του σεβασμού προϋποθέτει τον ειδικό της Αυτο-εκτίμησης να τιμήσει το "μυστικό" του μαθητή. Οι μαθητές πρέπει να νιώθουν ότι μπορούν να βασιστούν επάνω στον ενήλικα, ότι κρατούν εμπιστευτικά σχόλια, ακριβώς έτσι - εμπιστευτικά! Για μερικούς μαθητές αυτό το επίπεδο σχέσης μπορεί να πάρει πολύ καιρό να αναπτυχθεί. Είναι σημαντικό να μην υπάρξει παραβίαση της εμπιστοσύνης.
Γνησιότητα
Ο Ψυχολόγος Κάρλ Ρότζερς εξέφρασε την πεποίθηση ότι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά για την διευκόλυνση της μάθησης είναι να εκπέμπει ο ειδικός Αυτο-εκτίμησης ένα αίσθημα "γνη¬σιότητας ή αυθεντι¬κότητας". Αυτό επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να είναι πιο αποτελε¬σματικός μέσα στη σχέση. Για να χτιστεί η εμπιστοσύνη, θα πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να δώσουμε από τον εαυτό μας, να ανοιχτούμε και να δείξουμε τα αληθινά μας χρώματα και αισθήματα. Άφθονες τέτοιες ευκαιρίες παρουσιάζονται σε κατα¬στάσεις με τους μαθητές. Μπορεί να περιλαμβάνουν ενεργή συμμετοχή σε μια δραστηριότητα αυτοεκτίμησης, προθυμοποίηση για συμμερισμό σκέψεων και αισθημάτων ή απλώς να μοιραστεί το ενδιαφέρον με τ' άλλα πρόσωπα. Σ' οποιαδήποτε δραστη¬ριότητα ή κατάσταση, οι μαθητές πρέπει να νιώθουν το ειλικρινές ενδιαφέρον για εμπιστοσύνη και το αυθεντικό ενδιαφέρον προς αυτούς. Μόνο τότε θα μπορέσουν να είναι πιο πρόθυμοι να ανοιχτούν και να εμπιστευτούν.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ
Υπάρχουν σαφή στοιχεία ότι οι δάσκαλοι που προσδοκούν ότι τα παιδιά θα μάθουν και που πιστεύουν ότι είναι ικανά να πετύχουν, επιτυγχάνουν εμφανείς αυξήσεις στα κατορθώματα των μαθητών. Ο μαθητής δέχεται το μήνυμα "Εσύ νοιάζεσαι για την εκμάθησή μου και επειδή ενδιαφέρεσαι θα προσπαθήσω περισσότερο". Οι προσδοκίες των δασκάλων θα μπορούσαν να αποτελέσουν την προφητεία της αυτο-εκπλήρωσης για τον μαθητή: αυτός/αυτή μαθαίνει τόσο λίγο ή τόσο πολύ όσο προσδοκεί ο δάσκαλος.
Μια από τις πιο γνωστές μελέτες σε τάξη εικονογραφεί πόσο κρίσιμες είναι αυτές οι προσδοκίες των δασκάλων. Αυτή η μελέτη που πραγμᬬτοποιήθηκε από τον Ρόμπερτ Ρόζενταλ και την Λενόρε Τζάκομπσον, άρχισε όταν δόθηκε ένα τεστ ικανοτήτων εκμάθησης σε μια ομάδα μαθητών από το νηπιαγωγείο έως την πέμπτη τάξη σε χαμηλότερη κοινωνικο-οικονομική γειτονιά.
Το επόμενο φθινόπωρο, οι καινούργιοι δάσκαλοι πήρανε τα ονόματα των πέντε ή έξι μαθητών από την ομάδα που εξετάστηκε και ειπώθηκε στους δασκάλους, ότι αυτά είχαν την ικανότητα να κατα¬φέρουν μεγάλη σχολική βελτίωση κατά τη διάρκεια της καινούργιας σχολικής χρονιάς. Υποτίθεται ότι το τεστ φανέρωσε ότι οι μαθητές "υψηλής αξιολόγησης" είχανε εξαιρετικές ικανότητες εκμάθησης. Αυτό που οι δάσκαλοι δεν γνώριζαν ήταν ότι τα ονόματα των "υψηλών ισταμένων" μαθητών είχαν διαλεχθεί κατά τύχη. Όταν οι μαθητές εξετάστηκαν στο τέλος της σχολικής χρονιάς, τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά. Οι μαθητές που οι δάσκαλοι νόμισαν ότι είχαν "εξαιρετικές ικανότητες εκμάθησης" έδειξαν σημαντική πρόοδο και κέρδισαν 15 με 20 πόντους IQ (δείκτης νοημο¬σύνης). Όταν τους πήραν συνέντευξη, οι δάσκαλοι έδειξαν ότι οι "υψηλά ιστάμενοι" μαθητές ήταν πιο ευτυχισμένοι, πιο περίεργοι, καλύτερα προσαρμοσμένοι, πιο φιλόστοργοι από το μέσο όρο και ήταν πιο πιθανό να επιτύχουν στην μέλλουσα ζωή τους, σε σχέση με τους άλλους μαθητές.
Η μόνη διαφορά εκείνη τη χρονιά έγκειται-στο ότι οι προσδοκίες των δασκάλων προς τους μαθητές είχαν αλλάξει. Εξαιτίας του ότι είχαν οδηγηθεί να περιμένουν περισσότερα από μερικούς μαθητές, παρου¬σιά¬στηκε ένα ελικοειδές αποτέλεσμα. Αυτοί οι μαθητές άρχισαν να αναμένουν περισσότερα από τον εαυτό τους. Τα πιστεύω και οι αλλαγές των στάσεων προς αυτούς μάλλον τους έδωσε ένα κλίμα μέσα στο οποίο ένιωθαν πιο πετυχημένοι, πιο ικανοί και πιο άξιοι.
Η στάση του δασκάλου ως προς τον μαθητή λοιπόν είναι ένα δυνατό εργαλείο που δημιουργεί αλλαγές στο αυτο-πορτρέτο του/της. Είναι ουσιώδες να θυμόμαστε ότι όσο εύκολο είναι να χτίσει κανείς αρνητικά, τόσο είναι και θετικά. Ένας ειδικός Αυτο-εκτίμησης μεταβιβάζει λογικές προσδοκίες.
Μια άλλη λειτουργία του να είναι κανείς θετικός Ειδικός Αυτο-εκτίμησης είναι να δίνει έπαινο όπου αξίζει. Αυτός ο τρόπος έγκρισης, όταν δίδεται ειλικρινώς, είναι μια δυνατή τεχνική ανύψωσης της αυτοεκτίμησης. Ο πιο αποτελεσματικός έπαινος γενικά έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
1. Αντάξια. Οι μαθητές έχουν αρκετή αντίληψη και γνωρίζουν αν πραγματικά κέρδισαν τον έπαινο που δέχτηκαν. Να σιγουρευτείτε ότι ο έπαινος που δίνετε τους αξίζει, αλλιώς οι δηλώσεις που κάνετε θα φανούν ανειλικρινείς.
2. Άμεσες. Ο καλύτερος χρόνος για να δοθεί έπαινος είναι αμέσως. Θυμηθείτε ότι όσο περισσότερο καθυστερείτε τον έπαινό σας, τόσο λιγότερο αποτελεσματικό θα είναι το σχόλιό σας. Οι νεότεροι μαθητές, ή οι μαθητές με χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, τείνουν να ξεχάσουν τις στιγμές που οι ίδιοι φάνηκαν αντάξιοι επαίνου. Εάν είναι δυνατόν, παινέψτε μόλις μια πράξη εκπληρωθεί.
3. Συμπεριφοροκεντρικές. Κατ' αρχήν, οριοθετήστε τον έπαινο σε ειδικές συμπεριφορές αντί για τα θετικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα. Μεί¬νετε σ' αυτό που έκανε ο μαθητής. Λέγοντας σε έναν μαθητή χαμηλής αυτοεκτίμησης ότι είναι "συμπαθητικός" "γλυκός", "καλός" συχνά δεν ταιριάζει με την υπάρχουσα εσωτερική αυτο-εικόνα, με αποτέλεσμα ο έπαινος να ληφθεί με δυσπιστία. Γι' αυτούς τους μαθητές είναι σημαντικό να σχετιστεί ο έπαινος με την συμπεριφορά. Σκεφτείτε να περιορίσετε τον έπαινο σε μια ή δύο συμπεριφορές των μαθητών στην αρχή. Οποιοσδήποτε μαθητής θα μπορούσε να μειώσει την αποτελεσμα¬τικότητα των σχολίων σας, εάν αυτή δεν είναι ακριβής στη περιγραφή της συμπεριφοράς.
4. Ατομικό. Ο αποτελεσματικός έπαινος είναι ατομικός. Θυμηθείτε ότι πολλοί μαθητές δεν μπορούν εύκολα να δεχτούν τον έπαινο και δείχνουν την ανησυχία τους με συμπεριφορές όπως: ντρέπονται, το αρνού¬νται, παραφέρονται ή το αγνοούν. Αντί να εκφραστεί ο έπαινος σ' αυτούς τους μαθητές πολλοί δάσκαλοι διάλεξαν να το γράψουν σε διάγραμμα, σημείωμα ή στο "ημερολόγιο" του μαθητή. Είναι καμιά φορά λιγότερο απειλητικό, μ' αυτό τον τρόπο.
5. Ακρίβεια. Ο πιο αποτελεσματικός έπαινος είναι πολύ συγκε¬κριμένος και αφήνει το άτομο να μάθει ακριβώς τι έκανε καλά. Όταν διακρίνεις καλή συμπεριφορά, μη λες "καλή προσπάθεια", αλλά αντί γι' αυτό, διατύπωσε το μήνυμα συγκεκριμένα ως εξής: "Μαίρη, έκανες σπουδαία δουλειά στο χαρτί σου σήμερα, διότι χρησιμοποίησες το περιθώριο και έμεινες μέσα στις γραμμές". Ο ακριβής έπαινος επιτρέπει στους μαθητές να μάθουν τι έκαναν καλά και σαν αποτέ¬λεσμα, είναι αρκετά πιθανό να επαναλάβουν αυτή τη συμπεριφορά.
6. Επανάληψη. Το να δίδεται έπαινος μια ή δυο φορές δεν είναι αρκετό για άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Η εσωτερική τους εικόνα είναι τόσο εσωτερικευμένη που θα πρέπει να επαναλάβετε τον έπαινο για τις ίδιες συμπεριφορές 10-15 φορές πριν εσωτερικευθεί το μήνυμα και πριν το αποδεχθεί. Μην αισθανθείτε ότι είσαστε ο χαλασμένος δίσκος, αλλά επαινέστε συχνά την ίδια συμπεριφορά.
7. Αυθορμητισμός. Παρά το ότι η λέξη-κλειδί για την αποτελεσμα¬τικότητα είναι ο "επαναλαμβανόμενος έπαινος" δεν συμβουλεύεται να επαινείται η ίδια συμπεριφορά κάθε φορά που συμβαίνει. Για παράδειγμα, εάν επαινέσεις τον Κώστα κάθε φορά που παραδίδει δουλειά ποιότητας, μπορεί να αρχίσει να αγνοεί τα σχόλιά σας και να τα έχει ως δεδομένα. Όταν λοιπόν διαλέξετε να μην επαινέσετε, τότε το σχόλιό σας θα φανεί πιο αυθόρμητο και θα είναι πιο αποτελεσματικό.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΙΔΙΚΟ ΤΗΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΣΧΕΣΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
1. Αρχίστε τον χρόνο θετικά στέλνοντας ένα γράμμα σε κάθε μαθητή με το μήνυμα "Ανυπομονώ να σε δώ" Ένα προσωπικό μήνυμα φτιάχνει το τόνο.
2. Προσπαθήστε να χαιρετήσετε τους μαθητές κάθε μέρα στην πόρτα με ένα εμφανές "Χαίρομαι που σε βλέπω"-πρόσωπο!
3. Σκεφτείτε το ενδεχόμενο του να έχετε τουλάχιστον μια συνάντηση κα¬τά τη διάρκεια της χρονιάς στο σπίτι του μαθητή.
4. Σκεφτείτε το ενδεχόμενο να καλέσετε τους μαθητές στο σπίτι σας. Σπέσιαλ γεγονός!
5. Φυλάξτε ένα παπουτσόκουτο και κάντε μια σχισμή στο επάνω μέρος. Διακοσμήστε το "κουτί" και γράφτε μια επιγραφή με τις λέξεις "Μυστικά Γράμματα" ή "Κουτί επικοινωνίας". Ενθαρρύ¬νετε τους μαθητές να γράψουν γράμματα ή κάρτες (ή να ζωγρα¬φίσουν) για σας και τους συμμαθητές τους. Να απαντήσετε σίγουρα σε κάθε γράμμα ξεχωριστά. Μερικοί μαθητές θα χρησιμοποιήσουν το Κουτί Γραμμάτων σαν μια ευκαιρία να σας γράφουν τα προσωπικά τους σημειώματα, μέσα στα οποία θα εκφράζουν τα συναισθήματά τους, τις σκέψεις ή τα προβλήματά τους. Θυμηθείτε να σεβαστείτε την μυστικότητα των γραμμάτων.
6. Κρατείστε μια επαφή με τους γονείς μέσα από συχνά τηλεφωνήματα και μηνύματα. Τοποθετείστε ένα πλαστικό τηλέφωνο κάθε μέρα στα θρανία των μαθητών. Πείτε στους μαθητές ότι εκτιμάτε τις προσπάθειές τους και ότι θα τηλεφωνήσετε στους γονείς με ένα "Ηλιόλουστο τηλεφώνημα" κατά την διάρκεια της ημέρας για να ενημερωθούν για τις προσπάθειες των παιδιών τους.
7. Στείλτε ειδικά σημειώματα και μηνύματα στους μαθητές αναγνωρί¬ζοντας τις προσπάθειές τους, τα κατορθώματά τους και την ιδιαιτερότητά τους. Επίσης να θυμόσαστε τις ειδικές περιστάσεις (γενέθλια, μετακομίσεις, ευχές ανάρρωσης, συγχαρητήρια, καινού¬ργιοι μαθητές, ευχαριστήρια). Μπορείτε να αντιγράψετε από τα δείγματα και να τα μοιράσετε στους μαθητές.
8. Μοιράστε τον εαυτό σας. Κάντε τις δραστηριότητες αυτο¬εκτίμησης κάθε φορά μαζί με τους μαθητές. Αυτές θα απο¬τε¬λέσουν υπέροχα δείγματα για την τάξη και θα μεταβιβάσουν ιδιαίτερη πληροφόρηση σχετικά με εσάς.
9. Μοιράστε τα αισθήματά σας με τους μαθητές. Αν διαθέσετε χώρο στον πίνακα για να γράψουν οι μαθητές τα ονόματά τους όταν περνούν μέρα δοκιμασίας, θυμηθείτε να συμπεριλάβετε και το δικό σας όνομα από καιρού εις καιρό.
10. Επιτρέψτε οι προτάσεις των μαθητών να ακουστούν. Μπορείτε να οργανώσετε το "Ένα Λεπτό για να Ακουστείς" συνέδριο. Οι μαθητές χρειάζεται να αντιληφθούν ότι κάποιος θα τους ακούσει, αλλά επίσης θέστε και όρια.
11. Σιγουρευτείτε ότι οι μαθητές ξέρουν ότι η έδρα σας είναι ένα μέρος όπου μπορούν να μιλήσουν και να συνεδριάσουν με εσάς. Προορίστε ένα μέρος του δωματίου (τον πίνακα ή ένα κομμάτι χαρτιού πάνω στην έδρα σας) όπου οι μαθητές μπορούν να προγραμματίσουν ώρες για συμβούλια μαζί σας.
12. Καλέστε έναν μαθητή ή μαθητές για μεσημεριανό. Δεν πρέπει να γίνει αυτό απαραιτήτως σε εστιατόριο. Και οι δυο σας θα μπορούσατε να φέρετε ένα σακουλάκι με φαγητό την ημέρα αυτή. Το σημαντικό είναι ότι διαθέτετε χρόνο για τον καθένα σας.
13. Θέστε ιδιαίτερους σκοπούς για του μαθητές προσιτούς σε σας. (Ακαδημαϊκούς ή στην συμπεριφορά). Μην υποτιμήσετε τις ικανότητές τους, αλλά μην τις υπερπροκαλέσετε. Επαινέστε τους για τα κατορθώματά τους.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: ΟΜΑΔΑ 1
Δεν υπάρχει τίποτα πιο κρίσιμο στο ρόλο σας ως Ειδικού αυτοεκτίμησης από το να καλλιεργήσετε μια σχέση βασισμένη στην εμπιστοσύνη με τον καθένα από τους μαθητές σας. Ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας σας στο να αλλάξετε τα αισθήματα του μαθητή ως προς τον εαυτό του εξαρτάται από την απαραίτητη αυτή πρώτη πρόταση.
Υπάρχουν ατελείωτοι τρόποι να κερδίσετε την συμπάθεια και την εμπιστοσύνη των μαθητών. Μην ξεχνάτε όμως ότι οι δραστη¬ριότητες δεν χρειάζεται να είναι πολύπλοκες και χρονοβόρες. Ότι και να κάνετε με τους μαθητές σας, το κλειδί είναι να μεταβιβάσετε το βασικό μήνυμα ότι νοιάζεστε γι' αυτούς σαν άτομα.
Οι παρακάτω δραστηριότητες βοηθούν να σχηματιστεί μια κοντινή σχέση μαθητή/δασκάλου και μια σχέση εμπιστοσύνης.
Ανταλλαγή Γραμμάτων Α1
Δασκάλου/Μαθητή
Σκοπός: Να δοθεί η ευκαιρία για διάλογο μεταξύ δασκάλου/μαθητή.
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για το δάσκαλο είναι η προσπάθεια να διατηρήσει προσωπική και καθημερινή επαφή με τους μαθητές. Όταν δουλεύουμε με πολλές τάξεις αυτή η υπευθυνότητα γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη να πραγματοποιηθεί επαρκώς. Μια τεχνική που πολλοί δάσκαλοι έχουν βρει χρήσιμη είναι η "Ανταλλαγή Γραμμάτων Δασκάλου/Μαθητή" (Έτοιμες φόρμες).
Ομοίως με ένα ημερολόγιο, οι μαθητές γράφουν καθημερινά στα βιβλιαράκια τους για διάφορα θέματα, κρατώντας έτσι ένα προσωπικό επερχόμενο διάλογο με τον δάσκαλο. Για μια πλήρη περιγραφή των καθημερινών θεμάτων (σχήματα "Α4") γράφουμε γράμματα αναμεταξύ μας, ή γράφοντας Ημερολόγιο.
Ειδικά Διαγράμματα 52/3/4/5
Αναγνώρισης
Σκοπός: Να αναγνωριστούν τα ιδιαίτερα σχολικά κατορθώματα και να αυξηθεί η επικοινωνία μεταξύ δασκάλου/μαθητή.
Υλικά: Κόπιες από τα τέσσερα διαγράμματα αναγνώρισης. Διαδικασία: Εφοδιαστείτε πλήρως με τα τέσσερα διαγράμματα αναγνώρισης επάνω σε ανοιχτόχρωμο χαρτί κατασκευών και κόψτε τα στο μέσον και στα εξωτερικά περιθώρια ως ενδεικνύεται. Όποτε ο μαθητής αξίζει την αναγνώριση για την σχολική του συμπεριφορά, για τα κατορθώματά του ή "απλώς έτσι", συμπληρώστε το έντυπο και δώστε το στο αντάξιο άτομο. Ίσως θελήσετε να σημειώσετε ποιός λαμβάνει το βραβείο, έτσι ώστε όλοι οι μαθητές να έχουν την ευκαιρία να πάρουν κάποιο.
ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΑΛΛΟΙ
Ένα από τα χαρακτηριστικά του ασφαλές ατόμου είναι ότι ξέρει ότι υπάρχουν άλλοι στους οποίους μπορεί να βασιστεί και να εμπιστευτεί. Η ακόλουθη ομάδα δραστηριοτήτων ενθαρρύνει τους μαθητές να εξερευνήσουν τις κύριες πηγές επίδρασης στη ζωή τους.
Τάξεις
Νηπ. - Β' Γυμν. Ημέρα του Εργαλείου 56
Σκοπός: Να βοηθηθούν οι μαθητές να σκεφτούν τους ρόλους των μελών της οικογένειάς τους.
Υλικά: Ένα αντικείμενο και μια φωτογραφία, που θα έχει φέρει ο μαθητής από το σπίτι του, το οποίο θα αντιπροσωπεύει κάποιο μέλος της οικογένειας.
Διαδικασία: Ρωτήστε τους μαθητές να σκεφτούν το κάθε μέλος της οικογένειας. Με ποιό αντικείμενο σχετίζουν το κάθε μέλος; Στις ημέρες που ορίζονται, οι μαθητές φέρνουν ένα αντικείμενο που αντι¬προσωπεύει το μέλος που έχουν διαλέξει καθώς και μια φωτογραφία αυτού του ατόμου. Τότε δείχνουν στην τάξη την φωτογραφία και διηγούνται γιατί διάλεξαν αυτό το συγκεκριμένο αντικείμενο.
Παρακολούθηση: Οι μαθητές γράφουν αυτές τους τις ιστορίες σ' ένα βιβλίο των Εργαλείων (οι μικρότεροι μαθητές μπορούν είτε να σας το υπαγορέψουν είτε να το μαγνητοφωνήσετε).
Τάξεις
Νηπ. - Β' Γυμν. Συνέντευξη Σημαντικού Προσώπου 57
Σκοπός: Να δοθεί μια ευκαιρία να σχετίσουν οι μαθητές κάποια θέματα με κάποιο σημαντικό τους πρόσωπο. Για εξάσκηση των ικανοτήτων συνέντευξης.
Υλικά: Μια λίστα ερωτήσεων για τη συνέντευξη φτιαγμένη από τους μαθητές. Δακτυλογραφήστε τα για να έχει ο κάθε μαθητής ένα αντίγραφο.
Ένα σύντομο γράμμα σ' αυτόν που θα του πάρουν συνέντευξη, σχετικά με τη δραστηριότητα και το σκοπό του. Φτιάξτε αντίγραφα για τους μαθητές για να το δώσουν στον πιθανό υποψήφιο για συνέντευξη.
Διαδικασία: Μετά από μια συζήτηση για το τι εστί σημαντικό πρόσωπο, κάθε μαθητής διαλέγει ένα άτομο που ταιριάζει στην περιγραφή αυτού του ορισμού. Πείτε στους μαθητές ότι θα πρέπει να πάρουν συνέντευξη από το άτομο αυτό, να μάθουν πράγματα γι' αυτόν ή αυτήν, άγνωστα για εσάς και αυτούς μέχρι τώρα.
Ως τάξη θα μπορούσατε να συντάξετε ένα κατάλογο με ερωτήσεις όπως:
* Πώς μεγαλώσατε;
* Πού μεγαλώσατε; Πώς έμοιαζε ή δεν έμοιαζε με την τωρινή εποχή;
* Ποιο ήταν το δυσκολότερο/ευκολότερο πράγμα που κάνετε στο σχολείο;
* Ποια ήταν η διαφορά μεταξύ του σχολείου τότε και τώρα;
* Ποια ήταν η αγαπημένη σας δασκάλα; Πείτε μου γι' αυτήν/γι' αυτόν.
* Ποια πράγματα προτιμούσατε να κάνετε τότε και ποιά τώρα;
Τυπώστε τις απαντήσεις σε έντυπα για συνεντεύξεις και χρη¬σι¬μοποποιήστε τις σαν υλικό για την άσκηση "Άλλες Σημαντικές Βιο¬γραφίες" (58). Αυτή η δραστηριότητα θα μπορούσε να υιοθετηθεί για μικρότερους μαθητές επιτρέποντάς τους να μαγνητοφωνήσουν την συνέντευξη.
Τάξεις
Β' Δημ. - Β' Γυμν. Άλλες Σημαντικές Βιογραφίες 58
Σκοπός: Να επεκταθεί η γνώση των μαθητών για τα σημαντικά πρόσωπα στη ζωή τους.
Υλικά: Συμπληρωμένες απαντήσεις ερωτήσεων από την συνέντευξη (57).
Διαδικασία: Οι μαθητές γράφουν σε μορφή βιογραφίας, τη πληροφόρηση που έχουν λάβει από την συνέντευξη του Σημαντικού Προσώπου. Το μάκρος και η σοβαρότητα της ανατιθέμενης εργασίας θα εξαρτηθεί από τα χρονικά πλαίσια και το επίπεδο της τάξης. Ίσως θελήσετε να εκθέσετε αντίγραφα βιογραφιών γνωστών Ελλήνων σαν οδηγό για την αντίληψη του τι εστί βιογραφία.
Τάξεις
Νηπ. -Δ' Δημοτ. Επιλέγοντας (Μοιραζόμενοι) 59
Σκοπός: Να βοηθηθούν οι μαθητές στην επιλογή σημαντικών προσώπων - στη ζωή τους.
Υλικά: Στείλτε ένα γράμμα ή τηλεφωνήστε στο σημαντικό πρόσωπο που έχει επιλέξει ο μαθητής, μέσα στο οποίο θα εξηγήτε το πρόγραμμα και στο οποίο θα ζητάτε τις ώρες και τις ημερομηνίες που εξυπηρετούν για μια επίσκεψη στην τάξη.
Διαδικασία: Οι μαθητές φέρνουν το σημαντικό πρόσωπο που έχουν επιλέξει για να τον/την μοιραστούνε με την τάξη. Το άτομο κάθεται για κάποιο περιορισμένο χρόνο (ή κανένα περιορισμό χρόνου). Η παραχώρηση μιας συγκεκριμένης μέρας μπορεί να φανεί αμήχανο για πολλούς εργαζόμενους ενήλικες και στην περίπτωση αυτή φτιάξτε ένα ελαστικό πρόγραμμα με επιλογές χρόνου και ημερών. Προσαρμοστείτε για τους μεγαλύτερους μαθητές.
Ζητείστε τους να καλέσουν το σημαντικό τους πρόσωπο στην τάξη για να μοιράσει κάποια ειδική άσκηση, ικανότητα, χόμπι, ή μόνο τον εαυτό του/της.
Τάξεις
Β' Δημοτ. - Β' Γυμν. Γράμμα στο Σημαντικό Πρόσωπο 510
Σκοπός: Να βοηθήσει τους μαθητές να δώσουν έναν ορισμό στον σημαντικό ρόλο που το πρόσωπο παίζει στη ζωή τους.
Υλικά: Χαρτί αλληλογραφίας και εργαλείο γραψίματος.
Διαδικασία: Οι μαθητές διαλέγουν ένα σημαντικό πρόσωπο που νιώθουν κοντά τους. Ζητήστε από τον μαθητή να σκεφτεί προσεκτικά γιατί διάλεξε αυτό το άτομο. Τι έκανε ιδιαιτέρως αυτό το άτομο που τον έκανε ξεχωριστό (Δείτε το έντυπο 512 "Κάποιο Ξεχωριστό Άτομο"). Κάθε μαθητής γράφει ένα τυπικό, προσωπικό γράμμα στο σημαντικό πρόσωπο, εκφράζοντας με λέξεις πόσο σημαντικό είναι αυτό το άτομο για αυτόν/αυτήν και γιατί.
Τάξεις
Γ' Δημοτ. - Γ' Γυμν. Κάποιο Ξεχωριστό Πρόσωπο 512
Σκοπός: Να μάθουν οι μαθητές να εκτιμούν τα ξεχωριστά πρόσωπα.
Υλικά: Μια φωτοτυπία από το έντυπο 512 "Κάποιο Ξεχωριστό Πρό¬¬σωπο για κάθε μαθητή.
Διαδικασία: Οι μαθητές σκέφτονται τα άτομα που θεωρούν "ξεχωριστά" γι' αυτούς και συμπληρώνουν το έντυπο. Χρησιμοποιήστε το συμπληρωμένο έντυπο σαν οδηγό για να περιγράφουν οι μαθητές το "ξεχωριστό τους άτομο" στους συνεργάτες και τους συμμαθητές τους.
Τάξεις Λίστα Ατόμων στους
Α' Δημοτ. - Β' Γυμν. οποίους μπορώ να βασιστώ 56
Σκοπός: Να βοηθήσουμε τους μαθητές να αναγνωρίσουν τα άτομα που μπορούν να εμπιστευτούν.
Υλικά: Μια φωτοτυπία του εντύπου 513 "Λίστα των Ατόμων στους οποίους μπορώ να βασιστώ" για τον κάθε μαθητή.
Διαδικασία: Οι μαθητές γράφουν τα ονόματα των ατόμων στους οποίους μπορούν να βασιστούν. Ίσως χρειαστεί να συζητήσετε το θέμα της εμπιστοσύνης δίνοντας τον ορισμό: "άτομα στα οποία μπορούν να βασιστούν, που βρίσκονται κοντά τους όταν τους χρειάζονται, που μπορούν να κρατήσουν ένα μυστικό και στους οποίους μπορείς πάντα να βασιστείς ότι θα βοηθήσουν. Επάνω στη γραμμή, κάτω από το όνομα του κάθε εγγεγραμμένου ατόμου, οι μαθητές γράφουν για ποιό λόγο αυτό το άτομο το θεωρούν ξεχωριστό. Οι μικρότεροι μαθητές ή αυτοί που δεν ξέρουν να διαβάζουν, μπορούν να υπαγορεύσουν τις απαντήσεις τους.
Τάξεις
Β' Δημοτ. - Β' Γυμν. Τα Σημαντικά Πρόσωπα 514
Σκοπός: Να βοηθήσουμε τους μαθητές να ανακαλύψουν ποιά άτομα αποτελούν πηγή επίδρασης στη ζωή τους.
Υλικά: Μια φωτοτυπία του εντύπου 514 "Σημαντικά Πρόσωπα" για τον κάθε μαθητή.
Διαδικασία: Αρχίστε συζητώντας τον όρο "Σημαντικό Πρόσωπο" με τους μαθητές εκτός εάν έχουν ήδη εξοικειωθεί με το θέμα. Περιγράψτε το σημαντικό πρόσωπο σαν "κάποιο" στον οποίο μπορεί κανείς να έχει εμπιστοσύνη και στον οποίο μπορεί να βασιστεί. Είναι κάποιος πολύ ξεχωριστός και η παρέα του είναι ευχάριστη, ίσως θελήσετε να περι¬γρά¬ψετε κάποια δικά σας σημαντικά πρόσωπα ή να τα εικονογραφήσετε.
Οι μαθητές ξεκινούν βάζοντας τα ονόματά τους στον κεντρικό κύκλο. Στους κύκλους που περικλείουν τα ονόματά τους, γράφουν τα ονόματα αυτών που θεωρούν ξεχωριστά πρόσωπα.
Προσαρμογή για τους μικρότερους μαθητές: Κάντε ένα πανομοιό¬τυπο σχήμα κόβοντας κύκλους 5 εκατοστών από ανοιχτόχρωμο χαρτί κατασκευής. Σ' ένα μεγάλο κομμάτι χαρτονιού, οι μαθητές κολλάνε τους κύκλους γύρω από τον κύκλο των ονομάτων τους - όπως στο σχήμα 514 έντυπο "Σημαντικά Πρόσωπα". Μπορούν να ζωγραφίσουν εικόνες των σημαντικών προσώπων μέσα στους κύκλους χρησιμοποιώντας κερομπογιές ή μαρκαδόρους.
Μόνο ένα παιδί που νιώθει ασφαλές τολμά να αναπτυχθεί προοδευτικά υγιές. Οι ανάγκες του για ασφάλεια πρέπει να ικανοποιηθούν (ABRAHAM MASLOW)
Το πρώτο βήμα για το χτίσιμο της αυτοεκτίμησης του μαθητή είναι να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που υποστηρίζει αυτο-στάσεις. Το βασικότερο συστατικό του πλαισίου αυτού είναι η αίσθηση της σιγουριάς. Αυτό το αίσθημα είναι τόσο κρίσιμο που χωρίς αυτό, η δημιουργία μιας δυνατής, υγιής αίσθησης του "εγώ" είναι φοβερά περιορισμένη. Οι μαθητές θα πρέπει να νιώθουν ασφάλεια και εξα¬σφάλιση στο περιβάλλον τους έτσι ώστε να μπορέσουν να αναπτυ¬χθούν. Θα πρέπει να αντιλαμβάνονται την ατμόσφαιρα σαν ένα μη-απειλούμενο μέρος όπου "Εγώ μπορώ να μεγαλώσω και να μάθω". Μόνο όταν ο μαθητής νιώθει μια σταθερή αίσθηση ασφάλειας, μπορεί αυτός/ή να νιώθει αρκετά άνετα για να δοκιμάσει, ή να εξερευνήσει καινούργιες επιλογές και προκλήσεις, ή να θέσει ερωτήσεις και να ρισκάρει την αποτυχία.
Αυτή η ανάγκη για ασφάλεια έχει χρονογραφηθεί από πολλούς ψυχολόγους, συμπεριλαμβανομένου και του Αβραάμ Μάσλοου (Abraham Maslow) στην θεωρία του, της αυτοπραγματοποίησης. Μια βασική αρχή της θεωρίας της προσωπικότητας του Μάσλοου είναι η "Ιεραρχία των Αναγκών" η οποία αποτελείται από πέντε είδη ανθρώπινων αναγκών. Αυτές οι οποίες βρίσκονται στη βάση θα πρέπει να ικανοποιηθούν πρώτα, έτσι ώστε να προχωρήσουν τα άτομα στο επόμενο ανώτερο επίπεδο. Η φυσική κατεύθυνση της ανάπτυξης βρίσκεται προς το ύψος της ιεραρχίας, συμπεριλαμβανομένου της αυτοεκτίμησης και τελικώς της αυτο-πραγματοποίησης.
Ο Μάσλοου ισχυρίζεται ότι οι τρεις κατώτερες κατά σειρά ανάγκες που θα πρέπει να εκπληρωθούν συμπεριλαμβάνουν: ψυχολογικές ανάγκες, ασφάλεια και αίσθημα ότι ανήκεις κάπου (αγάπη). Οι τρεις ανάγκες είναι ασφαλώς αυτές που ο εκπαιδευτής θα πρέπει να λάβει υπόψιν του όταν δημιουργεί ένα περιβάλλον για εκμάθηση γιατί αυτές είναι τα οικοδομικά τετράγωνα που βοηθούν το παιδί να μεγαλώσει με την αίσθηση του "υγιούς εγώ" και επομένως να γίνει ένας επιδέξιος μαθητευόμενος.
Ιεραρχία των Αναγκών του Maslow
Ανάγκες Υψηλότερης
Στάθμης Αυτο-πραγματοποίηση
Η ανάγκη να γνωρίζουμε, να καταλα¬βαί¬νουμε, να δημιουργούμε και να εκτι¬μούμε την ομορφιά.
Αυτοεκτίμηση
Η ανάγκη να νιώθουμε ικανοί, ανεξάρ¬τητοι και άξιοι
Ανάγκες Χαμηλότερης
Στάθμης Αίσθημα ότι ανήκουμε και Αγάπη
Η ανάγκη να ανήκουμε σε μια οικογένεια, σε ομάδα, να αγαπάμε και να μας αγαπούν
Σιγουριά - Ασφάλεια
Η ανάγκη για αποφυγή του πόνου, φόβος της φυγής
Βιολογικές Ανάγκες
Η ανάγκη για απόκτηση φαγητού, νερού, οξυγόνου και καταφύγιου
Όταν ένας μαθητής νιώθει αβέβαιος και ανασφαλής, μπορεί να το εκδηλώσει με ποικίλες συμπεριφορές όπως:
Ø Να αποφεύγει καταστάσεις ή περιβάλλοντα.
Ø Αποσύρεται από φυσικές επαφές ακόμη και με γνωστούς ανθρώ¬πους.
Ø Δυσπιστεί προς τους άλλους, είναι διστακτικός ή αποφεύγει να δη¬μιου¬ργεί κοντινές προσωπικές σχέσεις.
Ø Παρουσιάζει στρες ή ενδείξεις άγχους (φάγωμα νυχιών, στρίψιμο μαλλιών, πιπίλισμα αντίχειρα, τρίξιμο δοντιών, τρεμούλιασμα, κλάμα) χωρίς προφανή λόγο.
Ø Προκαλεί την εξουσία.
Ø Εκθέτει υπερβολικούς ή αβάσιμους φόβους.
Ø Νιώθει άβολος με καινούργιες εμπειρίες.
Ø Στερείται γνώσεων στις οποίες μπορεί να βασιστεί
Όλες αυτές οι συμπεριφορές μειώνουν κατά πολύ την ικανότητα του μαθητή για εκμάθηση.
Από την άλλη, ένας μαθητής με ένα δυνατό αίσθημα ασφάλειας είναι πιθανό να επιδείξει τις εξής συμπεριφορές:
Ø Ξέρει σε ποιόν να στηριχθεί και να εμπιστευτεί.
Ø Γενικά νιώθει ασφαλής και σίγουρος, γι' αυτό το λόγο ρισκάρει τον αποχωρισμό του από έμπιστες πηγές για σύντομες χρονικές περιόδους.
Ø Εκθέτει ελάχιστα συμπτώματα στρες και άγχους (δείτε παραπάνω).
Ø Διαμορφώνει έμπιστη προσωπική σχέση με κάποιο σημαίνων άτομο.
Ø Νιώθει άνετα με κοντινή φυσική επαφή από γνωστά άτομα.
Ø Χειρίζεται την αλλαγή και τον αυθορμητισμό με σχετική ευχέρεια.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η αίσθηση της ασφάλειας είναι προϋπόθεση όλων των άλλων συστατικών της αυτοεκτίμησης. Γι' αυτό το λόγο, είναι απαραίτητο ο εκπαιδευτής να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου αυτό το αίσθημα είναι υπέρτατο. Υπάρχουν τρία βήματα που ο ειδικός της αυτοεκτίμησης μπορεί να ακολουθήσει για να αυξήσει το αίσθημα της σιγουριάς για τον μαθητή:
1. Να χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης.
2. Να θέσει λογικά όρια και κανόνες που εκτελούνται με συνέπεια.
3. Να δημιουργήσει ένα θετικό περιβάλλον και ένα περιβάλλον μέριμνας.
Ο ειδικός της Αυτοεκτίμησης δρα Χτίζοντας Έμπιστες Σχέσεις.
"Στ' αλήθεια διδάσκουμε ανθρώπινα όντα, όχι αποτελέσματα εξετάσεων" Robert Reason.
Για τους μαθητές ένας ειδικός της αυτοεκτίμησης πρέπει να είναι ζεστός και να εμπνέει εμπιστοσύνη. Να συμβάλλει στην σχολική ανάπτυξη του μαθητή καθώς και να χτίζει την αυτοεκτίμησή του. Για να εξελιχθεί μια σχέση εμπιστοσύνης, ένας ειδικός Αυτο-εκτίμησης θα πρέπει να δείξει στον μαθητή τι είναι αποδοχή, σεβασμός, αυθεντικότητα και ρεαλιστικές προσδοκίες.
Αποδοχή
Η έρευνα του Κόπερσμιθ βρήκε την αποδοχή από τρίτους ως μια από τις τρεις μείζονες καταστάσεις που χτίζονται με την ανάπτυξη της θετικής αυτοεικόνας του παιδιού. Η πραγματική αποδοχή σημαίνει ότι δεχόμαστε τον μαθητή όχι μόνο για τα πλεονεκτήματά του/της αλλά επίσης και για τα μειονεκτήματα - που σημαίνει ότι η σχέση θα πρέπει να είναι - μία-στην οποία ο μαθητής νιώθει ότι τον εκτιμούν όχι μόνο για τις δυνάμεις του αλλά και για τις αδυναμίες του. Για παράδειγμα, μέσα από την αποδοχή των άλλων, ο Γιάννης μπορεί να αναπτυχθεί γιατί αντιλαμβάνεται ότι "Με συμπαθούν γι' αυτό που είμαι" και όχι "γι' αυτό που θα 'πρεπε να είμαι". Μέσα σ' αυτό το περιβάλλον, έχει την απαραίτητη συναισθηματική υποστήριξη για να αλλάξει και ακόμη να δοκιμάσει καινούργιους τρόπους συμπεριφοράς.
Σεβασμός
Η δουλειά του Κόπερσμιθ, επίσης έδειξε ότι παιδιά με ανε¬πτυγμένη αυτοεκτίμηση, γενικά είχανε μεγαλώσει σε περιβάλλοντα όπου τους συμπεριφέρονταν με σεβασμό, συμπεριλαμβανομένου και το ότι τους άκουγαν οι ενήλικες. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο εκπαιδευτικός συμφωνεί με τις γνώμες και τις ιδέες του μαθητή, αλλά ότι ο μαθητής έχει την ευκαιρία να ακουστεί. Αυτός ο τύπος μεταχείρισης μεταβιβάζει το μήνυμα "Οι ιδέες και οι γνώμες μου μετράνε, κάτι που ανυψώνει την αυτοεκτίμηση.
Ένα ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο του σεβασμού προϋποθέτει τον ειδικό της Αυτο-εκτίμησης να τιμήσει το "μυστικό" του μαθητή. Οι μαθητές πρέπει να νιώθουν ότι μπορούν να βασιστούν επάνω στον ενήλικα, ότι κρατούν εμπιστευτικά σχόλια, ακριβώς έτσι - εμπιστευτικά! Για μερικούς μαθητές αυτό το επίπεδο σχέσης μπορεί να πάρει πολύ καιρό να αναπτυχθεί. Είναι σημαντικό να μην υπάρξει παραβίαση της εμπιστοσύνης.
Γνησιότητα
Ο Ψυχολόγος Κάρλ Ρότζερς εξέφρασε την πεποίθηση ότι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά για την διευκόλυνση της μάθησης είναι να εκπέμπει ο ειδικός Αυτο-εκτίμησης ένα αίσθημα "γνη¬σιότητας ή αυθεντι¬κότητας". Αυτό επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να είναι πιο αποτελε¬σματικός μέσα στη σχέση. Για να χτιστεί η εμπιστοσύνη, θα πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να δώσουμε από τον εαυτό μας, να ανοιχτούμε και να δείξουμε τα αληθινά μας χρώματα και αισθήματα. Άφθονες τέτοιες ευκαιρίες παρουσιάζονται σε κατα¬στάσεις με τους μαθητές. Μπορεί να περιλαμβάνουν ενεργή συμμετοχή σε μια δραστηριότητα αυτοεκτίμησης, προθυμοποίηση για συμμερισμό σκέψεων και αισθημάτων ή απλώς να μοιραστεί το ενδιαφέρον με τ' άλλα πρόσωπα. Σ' οποιαδήποτε δραστη¬ριότητα ή κατάσταση, οι μαθητές πρέπει να νιώθουν το ειλικρινές ενδιαφέρον για εμπιστοσύνη και το αυθεντικό ενδιαφέρον προς αυτούς. Μόνο τότε θα μπορέσουν να είναι πιο πρόθυμοι να ανοιχτούν και να εμπιστευτούν.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ
Υπάρχουν σαφή στοιχεία ότι οι δάσκαλοι που προσδοκούν ότι τα παιδιά θα μάθουν και που πιστεύουν ότι είναι ικανά να πετύχουν, επιτυγχάνουν εμφανείς αυξήσεις στα κατορθώματα των μαθητών. Ο μαθητής δέχεται το μήνυμα "Εσύ νοιάζεσαι για την εκμάθησή μου και επειδή ενδιαφέρεσαι θα προσπαθήσω περισσότερο". Οι προσδοκίες των δασκάλων θα μπορούσαν να αποτελέσουν την προφητεία της αυτο-εκπλήρωσης για τον μαθητή: αυτός/αυτή μαθαίνει τόσο λίγο ή τόσο πολύ όσο προσδοκεί ο δάσκαλος.
Μια από τις πιο γνωστές μελέτες σε τάξη εικονογραφεί πόσο κρίσιμες είναι αυτές οι προσδοκίες των δασκάλων. Αυτή η μελέτη που πραγμᬬτοποιήθηκε από τον Ρόμπερτ Ρόζενταλ και την Λενόρε Τζάκομπσον, άρχισε όταν δόθηκε ένα τεστ ικανοτήτων εκμάθησης σε μια ομάδα μαθητών από το νηπιαγωγείο έως την πέμπτη τάξη σε χαμηλότερη κοινωνικο-οικονομική γειτονιά.
Το επόμενο φθινόπωρο, οι καινούργιοι δάσκαλοι πήρανε τα ονόματα των πέντε ή έξι μαθητών από την ομάδα που εξετάστηκε και ειπώθηκε στους δασκάλους, ότι αυτά είχαν την ικανότητα να κατα¬φέρουν μεγάλη σχολική βελτίωση κατά τη διάρκεια της καινούργιας σχολικής χρονιάς. Υποτίθεται ότι το τεστ φανέρωσε ότι οι μαθητές "υψηλής αξιολόγησης" είχανε εξαιρετικές ικανότητες εκμάθησης. Αυτό που οι δάσκαλοι δεν γνώριζαν ήταν ότι τα ονόματα των "υψηλών ισταμένων" μαθητών είχαν διαλεχθεί κατά τύχη. Όταν οι μαθητές εξετάστηκαν στο τέλος της σχολικής χρονιάς, τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά. Οι μαθητές που οι δάσκαλοι νόμισαν ότι είχαν "εξαιρετικές ικανότητες εκμάθησης" έδειξαν σημαντική πρόοδο και κέρδισαν 15 με 20 πόντους IQ (δείκτης νοημο¬σύνης). Όταν τους πήραν συνέντευξη, οι δάσκαλοι έδειξαν ότι οι "υψηλά ιστάμενοι" μαθητές ήταν πιο ευτυχισμένοι, πιο περίεργοι, καλύτερα προσαρμοσμένοι, πιο φιλόστοργοι από το μέσο όρο και ήταν πιο πιθανό να επιτύχουν στην μέλλουσα ζωή τους, σε σχέση με τους άλλους μαθητές.
Η μόνη διαφορά εκείνη τη χρονιά έγκειται-στο ότι οι προσδοκίες των δασκάλων προς τους μαθητές είχαν αλλάξει. Εξαιτίας του ότι είχαν οδηγηθεί να περιμένουν περισσότερα από μερικούς μαθητές, παρου¬σιά¬στηκε ένα ελικοειδές αποτέλεσμα. Αυτοί οι μαθητές άρχισαν να αναμένουν περισσότερα από τον εαυτό τους. Τα πιστεύω και οι αλλαγές των στάσεων προς αυτούς μάλλον τους έδωσε ένα κλίμα μέσα στο οποίο ένιωθαν πιο πετυχημένοι, πιο ικανοί και πιο άξιοι.
Η στάση του δασκάλου ως προς τον μαθητή λοιπόν είναι ένα δυνατό εργαλείο που δημιουργεί αλλαγές στο αυτο-πορτρέτο του/της. Είναι ουσιώδες να θυμόμαστε ότι όσο εύκολο είναι να χτίσει κανείς αρνητικά, τόσο είναι και θετικά. Ένας ειδικός Αυτο-εκτίμησης μεταβιβάζει λογικές προσδοκίες.
Μια άλλη λειτουργία του να είναι κανείς θετικός Ειδικός Αυτο-εκτίμησης είναι να δίνει έπαινο όπου αξίζει. Αυτός ο τρόπος έγκρισης, όταν δίδεται ειλικρινώς, είναι μια δυνατή τεχνική ανύψωσης της αυτοεκτίμησης. Ο πιο αποτελεσματικός έπαινος γενικά έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
1. Αντάξια. Οι μαθητές έχουν αρκετή αντίληψη και γνωρίζουν αν πραγματικά κέρδισαν τον έπαινο που δέχτηκαν. Να σιγουρευτείτε ότι ο έπαινος που δίνετε τους αξίζει, αλλιώς οι δηλώσεις που κάνετε θα φανούν ανειλικρινείς.
2. Άμεσες. Ο καλύτερος χρόνος για να δοθεί έπαινος είναι αμέσως. Θυμηθείτε ότι όσο περισσότερο καθυστερείτε τον έπαινό σας, τόσο λιγότερο αποτελεσματικό θα είναι το σχόλιό σας. Οι νεότεροι μαθητές, ή οι μαθητές με χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, τείνουν να ξεχάσουν τις στιγμές που οι ίδιοι φάνηκαν αντάξιοι επαίνου. Εάν είναι δυνατόν, παινέψτε μόλις μια πράξη εκπληρωθεί.
3. Συμπεριφοροκεντρικές. Κατ' αρχήν, οριοθετήστε τον έπαινο σε ειδικές συμπεριφορές αντί για τα θετικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα. Μεί¬νετε σ' αυτό που έκανε ο μαθητής. Λέγοντας σε έναν μαθητή χαμηλής αυτοεκτίμησης ότι είναι "συμπαθητικός" "γλυκός", "καλός" συχνά δεν ταιριάζει με την υπάρχουσα εσωτερική αυτο-εικόνα, με αποτέλεσμα ο έπαινος να ληφθεί με δυσπιστία. Γι' αυτούς τους μαθητές είναι σημαντικό να σχετιστεί ο έπαινος με την συμπεριφορά. Σκεφτείτε να περιορίσετε τον έπαινο σε μια ή δύο συμπεριφορές των μαθητών στην αρχή. Οποιοσδήποτε μαθητής θα μπορούσε να μειώσει την αποτελεσμα¬τικότητα των σχολίων σας, εάν αυτή δεν είναι ακριβής στη περιγραφή της συμπεριφοράς.
4. Ατομικό. Ο αποτελεσματικός έπαινος είναι ατομικός. Θυμηθείτε ότι πολλοί μαθητές δεν μπορούν εύκολα να δεχτούν τον έπαινο και δείχνουν την ανησυχία τους με συμπεριφορές όπως: ντρέπονται, το αρνού¬νται, παραφέρονται ή το αγνοούν. Αντί να εκφραστεί ο έπαινος σ' αυτούς τους μαθητές πολλοί δάσκαλοι διάλεξαν να το γράψουν σε διάγραμμα, σημείωμα ή στο "ημερολόγιο" του μαθητή. Είναι καμιά φορά λιγότερο απειλητικό, μ' αυτό τον τρόπο.
5. Ακρίβεια. Ο πιο αποτελεσματικός έπαινος είναι πολύ συγκε¬κριμένος και αφήνει το άτομο να μάθει ακριβώς τι έκανε καλά. Όταν διακρίνεις καλή συμπεριφορά, μη λες "καλή προσπάθεια", αλλά αντί γι' αυτό, διατύπωσε το μήνυμα συγκεκριμένα ως εξής: "Μαίρη, έκανες σπουδαία δουλειά στο χαρτί σου σήμερα, διότι χρησιμοποίησες το περιθώριο και έμεινες μέσα στις γραμμές". Ο ακριβής έπαινος επιτρέπει στους μαθητές να μάθουν τι έκαναν καλά και σαν αποτέ¬λεσμα, είναι αρκετά πιθανό να επαναλάβουν αυτή τη συμπεριφορά.
6. Επανάληψη. Το να δίδεται έπαινος μια ή δυο φορές δεν είναι αρκετό για άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Η εσωτερική τους εικόνα είναι τόσο εσωτερικευμένη που θα πρέπει να επαναλάβετε τον έπαινο για τις ίδιες συμπεριφορές 10-15 φορές πριν εσωτερικευθεί το μήνυμα και πριν το αποδεχθεί. Μην αισθανθείτε ότι είσαστε ο χαλασμένος δίσκος, αλλά επαινέστε συχνά την ίδια συμπεριφορά.
7. Αυθορμητισμός. Παρά το ότι η λέξη-κλειδί για την αποτελεσμα¬τικότητα είναι ο "επαναλαμβανόμενος έπαινος" δεν συμβουλεύεται να επαινείται η ίδια συμπεριφορά κάθε φορά που συμβαίνει. Για παράδειγμα, εάν επαινέσεις τον Κώστα κάθε φορά που παραδίδει δουλειά ποιότητας, μπορεί να αρχίσει να αγνοεί τα σχόλιά σας και να τα έχει ως δεδομένα. Όταν λοιπόν διαλέξετε να μην επαινέσετε, τότε το σχόλιό σας θα φανεί πιο αυθόρμητο και θα είναι πιο αποτελεσματικό.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΙΔΙΚΟ ΤΗΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΣΧΕΣΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
1. Αρχίστε τον χρόνο θετικά στέλνοντας ένα γράμμα σε κάθε μαθητή με το μήνυμα "Ανυπομονώ να σε δώ" Ένα προσωπικό μήνυμα φτιάχνει το τόνο.
2. Προσπαθήστε να χαιρετήσετε τους μαθητές κάθε μέρα στην πόρτα με ένα εμφανές "Χαίρομαι που σε βλέπω"-πρόσωπο!
3. Σκεφτείτε το ενδεχόμενο του να έχετε τουλάχιστον μια συνάντηση κα¬τά τη διάρκεια της χρονιάς στο σπίτι του μαθητή.
4. Σκεφτείτε το ενδεχόμενο να καλέσετε τους μαθητές στο σπίτι σας. Σπέσιαλ γεγονός!
5. Φυλάξτε ένα παπουτσόκουτο και κάντε μια σχισμή στο επάνω μέρος. Διακοσμήστε το "κουτί" και γράφτε μια επιγραφή με τις λέξεις "Μυστικά Γράμματα" ή "Κουτί επικοινωνίας". Ενθαρρύ¬νετε τους μαθητές να γράψουν γράμματα ή κάρτες (ή να ζωγρα¬φίσουν) για σας και τους συμμαθητές τους. Να απαντήσετε σίγουρα σε κάθε γράμμα ξεχωριστά. Μερικοί μαθητές θα χρησιμοποιήσουν το Κουτί Γραμμάτων σαν μια ευκαιρία να σας γράφουν τα προσωπικά τους σημειώματα, μέσα στα οποία θα εκφράζουν τα συναισθήματά τους, τις σκέψεις ή τα προβλήματά τους. Θυμηθείτε να σεβαστείτε την μυστικότητα των γραμμάτων.
6. Κρατείστε μια επαφή με τους γονείς μέσα από συχνά τηλεφωνήματα και μηνύματα. Τοποθετείστε ένα πλαστικό τηλέφωνο κάθε μέρα στα θρανία των μαθητών. Πείτε στους μαθητές ότι εκτιμάτε τις προσπάθειές τους και ότι θα τηλεφωνήσετε στους γονείς με ένα "Ηλιόλουστο τηλεφώνημα" κατά την διάρκεια της ημέρας για να ενημερωθούν για τις προσπάθειες των παιδιών τους.
7. Στείλτε ειδικά σημειώματα και μηνύματα στους μαθητές αναγνωρί¬ζοντας τις προσπάθειές τους, τα κατορθώματά τους και την ιδιαιτερότητά τους. Επίσης να θυμόσαστε τις ειδικές περιστάσεις (γενέθλια, μετακομίσεις, ευχές ανάρρωσης, συγχαρητήρια, καινού¬ργιοι μαθητές, ευχαριστήρια). Μπορείτε να αντιγράψετε από τα δείγματα και να τα μοιράσετε στους μαθητές.
8. Μοιράστε τον εαυτό σας. Κάντε τις δραστηριότητες αυτο¬εκτίμησης κάθε φορά μαζί με τους μαθητές. Αυτές θα απο¬τε¬λέσουν υπέροχα δείγματα για την τάξη και θα μεταβιβάσουν ιδιαίτερη πληροφόρηση σχετικά με εσάς.
9. Μοιράστε τα αισθήματά σας με τους μαθητές. Αν διαθέσετε χώρο στον πίνακα για να γράψουν οι μαθητές τα ονόματά τους όταν περνούν μέρα δοκιμασίας, θυμηθείτε να συμπεριλάβετε και το δικό σας όνομα από καιρού εις καιρό.
10. Επιτρέψτε οι προτάσεις των μαθητών να ακουστούν. Μπορείτε να οργανώσετε το "Ένα Λεπτό για να Ακουστείς" συνέδριο. Οι μαθητές χρειάζεται να αντιληφθούν ότι κάποιος θα τους ακούσει, αλλά επίσης θέστε και όρια.
11. Σιγουρευτείτε ότι οι μαθητές ξέρουν ότι η έδρα σας είναι ένα μέρος όπου μπορούν να μιλήσουν και να συνεδριάσουν με εσάς. Προορίστε ένα μέρος του δωματίου (τον πίνακα ή ένα κομμάτι χαρτιού πάνω στην έδρα σας) όπου οι μαθητές μπορούν να προγραμματίσουν ώρες για συμβούλια μαζί σας.
12. Καλέστε έναν μαθητή ή μαθητές για μεσημεριανό. Δεν πρέπει να γίνει αυτό απαραιτήτως σε εστιατόριο. Και οι δυο σας θα μπορούσατε να φέρετε ένα σακουλάκι με φαγητό την ημέρα αυτή. Το σημαντικό είναι ότι διαθέτετε χρόνο για τον καθένα σας.
13. Θέστε ιδιαίτερους σκοπούς για του μαθητές προσιτούς σε σας. (Ακαδημαϊκούς ή στην συμπεριφορά). Μην υποτιμήσετε τις ικανότητές τους, αλλά μην τις υπερπροκαλέσετε. Επαινέστε τους για τα κατορθώματά τους.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: ΟΜΑΔΑ 1
Δεν υπάρχει τίποτα πιο κρίσιμο στο ρόλο σας ως Ειδικού αυτοεκτίμησης από το να καλλιεργήσετε μια σχέση βασισμένη στην εμπιστοσύνη με τον καθένα από τους μαθητές σας. Ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας σας στο να αλλάξετε τα αισθήματα του μαθητή ως προς τον εαυτό του εξαρτάται από την απαραίτητη αυτή πρώτη πρόταση.
Υπάρχουν ατελείωτοι τρόποι να κερδίσετε την συμπάθεια και την εμπιστοσύνη των μαθητών. Μην ξεχνάτε όμως ότι οι δραστη¬ριότητες δεν χρειάζεται να είναι πολύπλοκες και χρονοβόρες. Ότι και να κάνετε με τους μαθητές σας, το κλειδί είναι να μεταβιβάσετε το βασικό μήνυμα ότι νοιάζεστε γι' αυτούς σαν άτομα.
Οι παρακάτω δραστηριότητες βοηθούν να σχηματιστεί μια κοντινή σχέση μαθητή/δασκάλου και μια σχέση εμπιστοσύνης.
Ανταλλαγή Γραμμάτων Α1
Δασκάλου/Μαθητή
Σκοπός: Να δοθεί η ευκαιρία για διάλογο μεταξύ δασκάλου/μαθητή.
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για το δάσκαλο είναι η προσπάθεια να διατηρήσει προσωπική και καθημερινή επαφή με τους μαθητές. Όταν δουλεύουμε με πολλές τάξεις αυτή η υπευθυνότητα γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη να πραγματοποιηθεί επαρκώς. Μια τεχνική που πολλοί δάσκαλοι έχουν βρει χρήσιμη είναι η "Ανταλλαγή Γραμμάτων Δασκάλου/Μαθητή" (Έτοιμες φόρμες).
Ομοίως με ένα ημερολόγιο, οι μαθητές γράφουν καθημερινά στα βιβλιαράκια τους για διάφορα θέματα, κρατώντας έτσι ένα προσωπικό επερχόμενο διάλογο με τον δάσκαλο. Για μια πλήρη περιγραφή των καθημερινών θεμάτων (σχήματα "Α4") γράφουμε γράμματα αναμεταξύ μας, ή γράφοντας Ημερολόγιο.
Ειδικά Διαγράμματα 52/3/4/5
Αναγνώρισης
Σκοπός: Να αναγνωριστούν τα ιδιαίτερα σχολικά κατορθώματα και να αυξηθεί η επικοινωνία μεταξύ δασκάλου/μαθητή.
Υλικά: Κόπιες από τα τέσσερα διαγράμματα αναγνώρισης. Διαδικασία: Εφοδιαστείτε πλήρως με τα τέσσερα διαγράμματα αναγνώρισης επάνω σε ανοιχτόχρωμο χαρτί κατασκευών και κόψτε τα στο μέσον και στα εξωτερικά περιθώρια ως ενδεικνύεται. Όποτε ο μαθητής αξίζει την αναγνώριση για την σχολική του συμπεριφορά, για τα κατορθώματά του ή "απλώς έτσι", συμπληρώστε το έντυπο και δώστε το στο αντάξιο άτομο. Ίσως θελήσετε να σημειώσετε ποιός λαμβάνει το βραβείο, έτσι ώστε όλοι οι μαθητές να έχουν την ευκαιρία να πάρουν κάποιο.
ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΑΛΛΟΙ
Ένα από τα χαρακτηριστικά του ασφαλές ατόμου είναι ότι ξέρει ότι υπάρχουν άλλοι στους οποίους μπορεί να βασιστεί και να εμπιστευτεί. Η ακόλουθη ομάδα δραστηριοτήτων ενθαρρύνει τους μαθητές να εξερευνήσουν τις κύριες πηγές επίδρασης στη ζωή τους.
Τάξεις
Νηπ. - Β' Γυμν. Ημέρα του Εργαλείου 56
Σκοπός: Να βοηθηθούν οι μαθητές να σκεφτούν τους ρόλους των μελών της οικογένειάς τους.
Υλικά: Ένα αντικείμενο και μια φωτογραφία, που θα έχει φέρει ο μαθητής από το σπίτι του, το οποίο θα αντιπροσωπεύει κάποιο μέλος της οικογένειας.
Διαδικασία: Ρωτήστε τους μαθητές να σκεφτούν το κάθε μέλος της οικογένειας. Με ποιό αντικείμενο σχετίζουν το κάθε μέλος; Στις ημέρες που ορίζονται, οι μαθητές φέρνουν ένα αντικείμενο που αντι¬προσωπεύει το μέλος που έχουν διαλέξει καθώς και μια φωτογραφία αυτού του ατόμου. Τότε δείχνουν στην τάξη την φωτογραφία και διηγούνται γιατί διάλεξαν αυτό το συγκεκριμένο αντικείμενο.
Παρακολούθηση: Οι μαθητές γράφουν αυτές τους τις ιστορίες σ' ένα βιβλίο των Εργαλείων (οι μικρότεροι μαθητές μπορούν είτε να σας το υπαγορέψουν είτε να το μαγνητοφωνήσετε).
Τάξεις
Νηπ. - Β' Γυμν. Συνέντευξη Σημαντικού Προσώπου 57
Σκοπός: Να δοθεί μια ευκαιρία να σχετίσουν οι μαθητές κάποια θέματα με κάποιο σημαντικό τους πρόσωπο. Για εξάσκηση των ικανοτήτων συνέντευξης.
Υλικά: Μια λίστα ερωτήσεων για τη συνέντευξη φτιαγμένη από τους μαθητές. Δακτυλογραφήστε τα για να έχει ο κάθε μαθητής ένα αντίγραφο.
Ένα σύντομο γράμμα σ' αυτόν που θα του πάρουν συνέντευξη, σχετικά με τη δραστηριότητα και το σκοπό του. Φτιάξτε αντίγραφα για τους μαθητές για να το δώσουν στον πιθανό υποψήφιο για συνέντευξη.
Διαδικασία: Μετά από μια συζήτηση για το τι εστί σημαντικό πρόσωπο, κάθε μαθητής διαλέγει ένα άτομο που ταιριάζει στην περιγραφή αυτού του ορισμού. Πείτε στους μαθητές ότι θα πρέπει να πάρουν συνέντευξη από το άτομο αυτό, να μάθουν πράγματα γι' αυτόν ή αυτήν, άγνωστα για εσάς και αυτούς μέχρι τώρα.
Ως τάξη θα μπορούσατε να συντάξετε ένα κατάλογο με ερωτήσεις όπως:
* Πώς μεγαλώσατε;
* Πού μεγαλώσατε; Πώς έμοιαζε ή δεν έμοιαζε με την τωρινή εποχή;
* Ποιο ήταν το δυσκολότερο/ευκολότερο πράγμα που κάνετε στο σχολείο;
* Ποια ήταν η διαφορά μεταξύ του σχολείου τότε και τώρα;
* Ποια ήταν η αγαπημένη σας δασκάλα; Πείτε μου γι' αυτήν/γι' αυτόν.
* Ποια πράγματα προτιμούσατε να κάνετε τότε και ποιά τώρα;
Τυπώστε τις απαντήσεις σε έντυπα για συνεντεύξεις και χρη¬σι¬μοποποιήστε τις σαν υλικό για την άσκηση "Άλλες Σημαντικές Βιο¬γραφίες" (58). Αυτή η δραστηριότητα θα μπορούσε να υιοθετηθεί για μικρότερους μαθητές επιτρέποντάς τους να μαγνητοφωνήσουν την συνέντευξη.
Τάξεις
Β' Δημ. - Β' Γυμν. Άλλες Σημαντικές Βιογραφίες 58
Σκοπός: Να επεκταθεί η γνώση των μαθητών για τα σημαντικά πρόσωπα στη ζωή τους.
Υλικά: Συμπληρωμένες απαντήσεις ερωτήσεων από την συνέντευξη (57).
Διαδικασία: Οι μαθητές γράφουν σε μορφή βιογραφίας, τη πληροφόρηση που έχουν λάβει από την συνέντευξη του Σημαντικού Προσώπου. Το μάκρος και η σοβαρότητα της ανατιθέμενης εργασίας θα εξαρτηθεί από τα χρονικά πλαίσια και το επίπεδο της τάξης. Ίσως θελήσετε να εκθέσετε αντίγραφα βιογραφιών γνωστών Ελλήνων σαν οδηγό για την αντίληψη του τι εστί βιογραφία.
Τάξεις
Νηπ. -Δ' Δημοτ. Επιλέγοντας (Μοιραζόμενοι) 59
Σκοπός: Να βοηθηθούν οι μαθητές στην επιλογή σημαντικών προσώπων - στη ζωή τους.
Υλικά: Στείλτε ένα γράμμα ή τηλεφωνήστε στο σημαντικό πρόσωπο που έχει επιλέξει ο μαθητής, μέσα στο οποίο θα εξηγήτε το πρόγραμμα και στο οποίο θα ζητάτε τις ώρες και τις ημερομηνίες που εξυπηρετούν για μια επίσκεψη στην τάξη.
Διαδικασία: Οι μαθητές φέρνουν το σημαντικό πρόσωπο που έχουν επιλέξει για να τον/την μοιραστούνε με την τάξη. Το άτομο κάθεται για κάποιο περιορισμένο χρόνο (ή κανένα περιορισμό χρόνου). Η παραχώρηση μιας συγκεκριμένης μέρας μπορεί να φανεί αμήχανο για πολλούς εργαζόμενους ενήλικες και στην περίπτωση αυτή φτιάξτε ένα ελαστικό πρόγραμμα με επιλογές χρόνου και ημερών. Προσαρμοστείτε για τους μεγαλύτερους μαθητές.
Ζητείστε τους να καλέσουν το σημαντικό τους πρόσωπο στην τάξη για να μοιράσει κάποια ειδική άσκηση, ικανότητα, χόμπι, ή μόνο τον εαυτό του/της.
Τάξεις
Β' Δημοτ. - Β' Γυμν. Γράμμα στο Σημαντικό Πρόσωπο 510
Σκοπός: Να βοηθήσει τους μαθητές να δώσουν έναν ορισμό στον σημαντικό ρόλο που το πρόσωπο παίζει στη ζωή τους.
Υλικά: Χαρτί αλληλογραφίας και εργαλείο γραψίματος.
Διαδικασία: Οι μαθητές διαλέγουν ένα σημαντικό πρόσωπο που νιώθουν κοντά τους. Ζητήστε από τον μαθητή να σκεφτεί προσεκτικά γιατί διάλεξε αυτό το άτομο. Τι έκανε ιδιαιτέρως αυτό το άτομο που τον έκανε ξεχωριστό (Δείτε το έντυπο 512 "Κάποιο Ξεχωριστό Άτομο"). Κάθε μαθητής γράφει ένα τυπικό, προσωπικό γράμμα στο σημαντικό πρόσωπο, εκφράζοντας με λέξεις πόσο σημαντικό είναι αυτό το άτομο για αυτόν/αυτήν και γιατί.
Τάξεις
Γ' Δημοτ. - Γ' Γυμν. Κάποιο Ξεχωριστό Πρόσωπο 512
Σκοπός: Να μάθουν οι μαθητές να εκτιμούν τα ξεχωριστά πρόσωπα.
Υλικά: Μια φωτοτυπία από το έντυπο 512 "Κάποιο Ξεχωριστό Πρό¬¬σωπο για κάθε μαθητή.
Διαδικασία: Οι μαθητές σκέφτονται τα άτομα που θεωρούν "ξεχωριστά" γι' αυτούς και συμπληρώνουν το έντυπο. Χρησιμοποιήστε το συμπληρωμένο έντυπο σαν οδηγό για να περιγράφουν οι μαθητές το "ξεχωριστό τους άτομο" στους συνεργάτες και τους συμμαθητές τους.
Τάξεις Λίστα Ατόμων στους
Α' Δημοτ. - Β' Γυμν. οποίους μπορώ να βασιστώ 56
Σκοπός: Να βοηθήσουμε τους μαθητές να αναγνωρίσουν τα άτομα που μπορούν να εμπιστευτούν.
Υλικά: Μια φωτοτυπία του εντύπου 513 "Λίστα των Ατόμων στους οποίους μπορώ να βασιστώ" για τον κάθε μαθητή.
Διαδικασία: Οι μαθητές γράφουν τα ονόματα των ατόμων στους οποίους μπορούν να βασιστούν. Ίσως χρειαστεί να συζητήσετε το θέμα της εμπιστοσύνης δίνοντας τον ορισμό: "άτομα στα οποία μπορούν να βασιστούν, που βρίσκονται κοντά τους όταν τους χρειάζονται, που μπορούν να κρατήσουν ένα μυστικό και στους οποίους μπορείς πάντα να βασιστείς ότι θα βοηθήσουν. Επάνω στη γραμμή, κάτω από το όνομα του κάθε εγγεγραμμένου ατόμου, οι μαθητές γράφουν για ποιό λόγο αυτό το άτομο το θεωρούν ξεχωριστό. Οι μικρότεροι μαθητές ή αυτοί που δεν ξέρουν να διαβάζουν, μπορούν να υπαγορεύσουν τις απαντήσεις τους.
Τάξεις
Β' Δημοτ. - Β' Γυμν. Τα Σημαντικά Πρόσωπα 514
Σκοπός: Να βοηθήσουμε τους μαθητές να ανακαλύψουν ποιά άτομα αποτελούν πηγή επίδρασης στη ζωή τους.
Υλικά: Μια φωτοτυπία του εντύπου 514 "Σημαντικά Πρόσωπα" για τον κάθε μαθητή.
Διαδικασία: Αρχίστε συζητώντας τον όρο "Σημαντικό Πρόσωπο" με τους μαθητές εκτός εάν έχουν ήδη εξοικειωθεί με το θέμα. Περιγράψτε το σημαντικό πρόσωπο σαν "κάποιο" στον οποίο μπορεί κανείς να έχει εμπιστοσύνη και στον οποίο μπορεί να βασιστεί. Είναι κάποιος πολύ ξεχωριστός και η παρέα του είναι ευχάριστη, ίσως θελήσετε να περι¬γρά¬ψετε κάποια δικά σας σημαντικά πρόσωπα ή να τα εικονογραφήσετε.
Οι μαθητές ξεκινούν βάζοντας τα ονόματά τους στον κεντρικό κύκλο. Στους κύκλους που περικλείουν τα ονόματά τους, γράφουν τα ονόματα αυτών που θεωρούν ξεχωριστά πρόσωπα.
Προσαρμογή για τους μικρότερους μαθητές: Κάντε ένα πανομοιό¬τυπο σχήμα κόβοντας κύκλους 5 εκατοστών από ανοιχτόχρωμο χαρτί κατασκευής. Σ' ένα μεγάλο κομμάτι χαρτονιού, οι μαθητές κολλάνε τους κύκλους γύρω από τον κύκλο των ονομάτων τους - όπως στο σχήμα 514 έντυπο "Σημαντικά Πρόσωπα". Μπορούν να ζωγραφίσουν εικόνες των σημαντικών προσώπων μέσα στους κύκλους χρησιμοποιώντας κερομπογιές ή μαρκαδόρους.
Αναρτήθηκε από Efstratios Papanis στις 10:15:00 πμ http://www.blogger.com/email-post.g?blogID=2042694700967689018&postID=8253417848458779658
http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=2042694700967689018&postID=8253417848458779658
http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=2042694700967689018&postID=82534178484587796580 σχόλια:
Σύνδεσμοι σε αυτήν την ανάρτηση
re: holding environment -> υποστηρικτικό περιβάλλον http://www.blogger.com/delete-backlink.g?blogID=2042694700967689018&postID=8253417848458779658&backlinkURL=http%3A%2F%2Fwww.translatum.gr%2Fforum%2Findex.php%3Ftopic%3D14570.msg109307%23msg109307
http://www.blogger.com/delete-backlink.g?blogID=2042694700967689018&postID=8253417848458779658&backlinkURL=http%3A%2F%2Fwww.translatum.gr%2Fforum%2Findex.php%3Ftopic%3D14570.msg109307%23msg109307του winnicott είναι ο όρος, ο μανωλόπουλος (1987, 1988) αναφέρεται εκτενώς. το «θετικό περιβάλλον« και το «περιβάλλον μέριμνας» που αναφέρει ο παπάνης (http://epapanis.blogspot.com/2007/09/b... Αναρτήθηκε από στις24 Δεκέμβριος 2007 1:05 πμ
http://www.blogger.com/delete-backlink.g?blogID=2042694700967689018&postID=8253417848458779658&backlinkURL=http%3A%2F%2Fwww.translatum.gr%2Fforum%2Findex.php%3Ftopic%3D14570.msg109307%23msg109307του winnicott είναι ο όρος, ο μανωλόπουλος (1987, 1988) αναφέρεται εκτενώς. το «θετικό περιβάλλον« και το «περιβάλλον μέριμνας» που αναφέρει ο παπάνης (http://epapanis.blogspot.com/2007/09/b... Αναρτήθηκε από στις24 Δεκέμβριος 2007 1:05 πμ Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου