Οι μαθητές που αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους, συμπερι¬φέρονται διαφορετικά από εκείνους που έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Οι μαθητές με υψηλή αυτοεκτίμηση βλέπουν τον εαυτό τους ρεαλι¬στικά και αποδέχονται για τον εαυτό τους ότι “είναι εντάξει”. Μπορούν να αναγνωρίσουν τις δυνατότητές τους και γνωρίζουν τους περιο¬ρισμούς τους. Η αξιολόγηση, που οι ίδιοι κάνουν για τις ικανότητές τους, βασίζεται σε μια ακριβή ανατροφοδότηση παρά σε διαστρέβλωση αυτού που θα ήθελαν να πιστεύουν για τον εαυτό τους.
Αυτοί που έχουν υψηλή αυτοεκτίμηση γενικά, έχουν ένα ευρύ κύκλο φίλων, είναι εύκολο γι’ αυτούς να σχετίζονται με άλλους και να τα πάνε καλά με τους περισσότερους μαθητές της τάξης. Αντίθετα, παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση ίσως έχουν μόνο έναν ή δύο φίλους. Τα παιδιά με υψηλή αυτοεκτίμηση συχνά αποτελούν τους φυσικούς - θετικούς αρχηγούς της τάξης. Προσφέρονται εθελοντικά, είναι πρό¬θυμοι να βοηθήσουν τους άλλους, αλλά και να ρισκάρουν. Σε συνεργατικές συνθήκες μάθησης, τα καταφέρνουν καλά σχεδόν σε οποιαδήποτε ομάδα. Ανταποκρίνονται στις προκλήσεις και είναι πρόθυμοι να δοκιμάσουν καινούργια πράγματα. Δεν απειλούνται από αλλαγές ή από νέες καταστάσεις, ανταποκρίνονται θετικά στον έπαινο και την αναγνώριση και αισθάνονται καλά για τα επιτεύγματά τους, αφού νιώθουν υπεύθυνοι για τα αποτελέσματα. Όταν βρίσκονται αντι¬μέτωποι με τα λάθη τους ή με λανθασμένη συμπεριφορά, αναγνωρίζουν με ρεαλιστικό τρόπο τι έχει συμβεί και ποιο είναι το λάθος τους.
Αυτοί που έχουν υψηλή αυτοεκτίμηση θέτουν στόχους για τον εαυτό τους. Γνωρίζουν τι θέλουν να κάνουν στη ζωή τους και τι θα ήθελαν να πετύχουν. Συχνά έχουν ήρωες και πρότυπα για να καθο¬δηγούν τη ζωή τους. Όταν αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα, συχνά βρίσκουν εναλλακτικούς τρόπους για την επίλυσή του. Επίσης έχουν ισχυρές απόψεις που δεν φοβούνται να τις εκφράσουν. Αυτό όμως δεν τους κάνει ιδιαίτερα δημοφιλείς σε κάποιους δασκάλους.
Οι μαθητές με χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορούν εύκολα να αναγνω¬ριστούν. Ενδιαφέρονται περισσότερο να διατηρήσουν τη δικιά τους αίσθηση αυτοσεβασμού ή “να πέσουν με τιμή” παρά να προσπαθήσουν περισσότερο για να πετύχουν. Εμπλέκονται σε αμυντικές συμπεριφορές προκειμένου να αποτρέψουν τους άλλους να καταλάβουν πόσο ανε¬παρκείς και ανασφαλείς αισθάνονται. Αυτοί οι αμυντικοί μηχανισμοί μπορεί να είναι ένας από τους ακόλουθους:
Επανάσταση, αντίδραση, άμυνα ή εκδίκηση.
Δεν πιστεύουν, πειράζουν ή υποτιμούν τους άλλους.
Λένε ψέματα, εξαπατούν ή αντιγράφουν.
Κατηγορούν τους άλλους, όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά.
Δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις πράξεις τους.
Εκφοβίζουν ή απειλούν τους άλλους.
Αποσύρονται, είναι ντροπαλοί ή συνεχώς ονειροπολούν.
Εμπλέκονται σε καταστάσεις φυγής, όπως βραδύτητα, σκα¬σιαρ¬χείο, ναρ¬κωτικά ή εξάρτηση από το αλκοόλ.
Αυτοί είναι οι πιο δύσκολοι μαθητές για να δουλέψεις μαζί τους. Τείνουν να χρονοτριβούν, απαιτούν επιπλέον προσοχή, επινοούν δικαιολογίες και κατηγορούν τους άλλους όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά. Μπορεί να αντιδράσουν κατηγορηματικά με κομπασμό και καυχησιολογίες ή μπορεί να ενεργούν σαν “κλόουν”. Αυτοί ίσως τεί¬νουν να αποσύρονται ή ενεργούν ντροπαλά ή σπάνια απαντούν αυθόρμητα ή δεν συμμετέχουν. Συνήθως καταφεύγουν σε οτιδήποτε θεωρούν απαραίτητο, για να αντισταθμίσουν τα συναισθήματα ανεπάρ¬κειας που νιώθουν. Τέτοιοι μαθητές δεν μπορούν να κερδίσουν από τις συμβουλές. Αυτό οφείλεται στο ότι είναι περισσότερο απασχολημένοι, με το τι οι άλλοι νομίζουν γι’ αυτούς, παρά μ’ αυτό που τους εξηγείται. Φοβούνται επίσης την αποτυχία και πολλές φορές θεωρούν ότι είναι καλύτερα να μην προσπαθήσουν, παρά να ρισκάρουν την περίπτωση της αποτυχίας. Έτσι, σαν αποτέλεσμα, σπάνια προσπαθούν όσο χρειά¬ζεται προκειμένου να πετύχουν. Ακόμα κι όταν τους γίνονται προτάσεις ή τους υποδεικνύονται τα λάθη τους, αυτοί παίρνουν μια αμυντική θέση που τους εμποδίζει να επωφεληθούν από τις συμβουλές. Είναι παγιδευμένοι στην αυτοεικόνα τους, που διακατέχεται από αποτυχία και γνωρίζουν ότι είναι ανίκανοι να εκπληρώσουν τις φιλοδοξίες που οι άλλοι θέτουν γι’ αυτούς ή που οι ίδιοι έχουν. Έτσι αισθάνονται ανάξιοι, ανεπαρκείς και μη αγαπητοί.
Στην πραγματικότητα αυτοί οι μαθητές επιθυμούν όσο τίποτα άλλο την αγάπη, την αποδοχή, τη θετική αναγνώριση και το σεβασμό από τους άλλους. Γι’ αυτό χρειάζεται να γίνουν επίμονες προσπάθειες, να τους παρέχεται περισσότερη υποστήριξη, πολλαπλές ευκαιρίες για επιτυχία, θετική ανατροφοδότηση και ειδικότερα η αίσθηση ότι κάποιος ενδιαφέρεται πραγματικά γι’ αυτούς.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΥΝ ΤΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ
Έρευνες επιβεβαιώνουν, ότι υπάρχει μια θετική σχέση μεταξύ των μεταβλητών της αυτοεκτίμησης και της ακαδημαϊκής επίδοσης. Επιπλέον οι έρευνες υποδεικνύουν ότι, όσο το επίπεδο της αυτο¬εκτίμησης μεγαλώνει, το ίδιο συμβαίνει και με την ακαδημαϊκή απόδοση και καθώς μειώνεται η αυτοεκτίμηση, το ίδιο συμβαίνει και με την ακαδημαϊκή απόδοση.
Στενές σχέσεις έχουν βρεθεί ότι υπάρχουν ανάμεσα στην αυτο¬εκτίμηση και των παραγόντων που οδηγούν τα παιδιά να εγκατα¬λείψουν το σχολείο. Ένας πρωταρχικός παράγοντας για την εγκατά¬λειψη του σχολείου δεν είναι η εχθρότητα προς το σύστημα, αλλά δυνατά συναισθήματα ανεπάρκειας κι εσωτερικής ενοχής. Αυτοί οι μαθητές θεωρούν ότι δεν έχουν ούτε την εξυπνάδα ούτε την ικανότητα για να πετύχουν, δηλαδή με άλλα λόγια, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αυτό ενισχύεται συνειδητά ή ασυνείδητα, από τους γονείς ή τους δασκάλους που δε περιμένουν ότι αυτοί οι μαθητές θα παραμείνουν στο σχολείο.
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση σχετίζεται επίσης με την κατάχρηση ουσιών. Ένα από τα χαρακτηριστικά των παιδιών με χαμηλή αυτο¬εκτίμηση, είναι ότι ψάχνουν τρόπους για ν’ αποφύγουν την πραγματικό¬τητα της τάσης τους να αποτυγχάνουν. Ένας κοινός τρόπος φυγής είναι τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ. Αυτά ναρκώνουν τις αισθήσεις και μειώνουν τον πόνο της πραγματικότητας. Έρευνες αναφέρουν ότι η χαμηλή αυτοεκτίμηση είτε προκαλεί, είτε συνεισφέρει στη νεύρωση, στο άγχος, την αμυντικότητα και τελικά στην κατάχρηση του αλκοόλ και των ναρκωτικών.
Έτσι, παρά τις δυσκολίες που προκύπτουν σχετικά με τη γενίκευση κατηγορηματικών συμπερασμάτων, όσον αφορά την αιτία αλλά και τις επιδράσεις της αυτοεκτίμησης, υπάρχει μία γενική συμφωνία ότι η αυτοεκτίμηση παίζει ένα σημαντικό ρόλο. Υπάρχουν επίσης, σημαντικές αποδείξεις ότι, όταν βοηθάμε να χτιστεί η αυτοεκτίμηση των μαθητών, τότε μειώνουμε τη βιαιότητα, το έγκλημα, τα προβλήματα πειθαρχίας, το σκασιαρχείο, αλλά και άλλες μορφές αρνητικής συμπεριφοράς.
Σημείωση:
Το “ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ για την ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ” χρησι¬μο¬ποιεί τις γενικές κατευθύνσεις των προγραμμάτων αυτοεκτίμησης του B. REASONER και M. BORBA. Τα προγράμματα αυτά είναι κρατικά εγκεκριμένα κι έχουν επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα στα σχολεία.
Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΤΙΣΙΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ
Η πιο αποτελεσματική προσέγγιση για το χτίσιμο της αυτο¬εκτίμησης είναι ένας συνδυασμός όλων των ψυχολογικών προσεγγί¬σεων. Αν και όλα τα προγράμματα χρησιμοποιούν ένα συνδυασμό στοιχείων, μπορούν να καταταχθούν σε 5 κύριες κατηγορίες:
r Γνωστική Προσέγγιση
r Συμπεριφορική Προσέγγιση
r Υπαρξιακή Προσέγγιση
r Ανάπτυξη Δεξιοτήτων
r Περιβαλλοντική Προσέγγιση
Το Ελληνικό πρόγραμμα “Χτίζοντας την Αυτοεκτίμηση” τείνει να ακολουθεί κυρίως την περιβαλλοντική προσέγγιση, αφού τα υλικά είναι σχεδιασμένα για να ενισχύουν δεξιότητες και να αναπτύσσουν ιδιαίτερες τάσεις, αλλά ένα μεγάλο μέρος του προγράμματος εξαρτάται από το πώς οι δάσκαλοι σχετίζονται με τους μαθητές, τι είδος εμπειριών τους παρέχουν και τι βήματα κάνουν ώστε να βοηθήσουν τους μαθητές να αισθάνονται ενισχυμένοι στο σχολείο τους. Το χτίσιμο της αυτο¬εκτίμησης απαιτεί περισσότερα από ένα πλαίσιο δραστηριοτήτων.
Η έρευνα υποστηρίζει ότι μπορούμε να επηρεάσουμε σημαντικά το επίπεδο της αυτοεκτίμησης, με αυτή την προσέγγιση, αν συγκεντρωθούμε σε 5 βασικές τάσεις με την ακόλουθη σειρά :
r Αίσθηση ασφάλειας
r Αίσθηση ταυτότητας ή αυτοαντίληψης
r Αίσθηση ότι ανήκεις
r Αίσθηση του σκοπού
r Αίσθηση της επάρκειας
Αυτοί οι πέντε παράγοντες είναι σημαντικοί για την ανάπτυξη συναισθημάτων υψηλής αυτοεκτίμησης και για την κινητοποίηση παιδιών αλλά κι ενηλίκων. Όσοι αισθάνονται δυνατοί σ’ αυτές τις περιοχές, τείνουν να τα πηγαίνουν καλά με τους άλλους, προσεγγίζουν τα προβλήματα με πεποίθηση, εργάζονται για την πραγματοποίηση συγκεκριμένων στόχων, σκέφτονται κι ενεργούν με ανεξάρτητη κρίση και πετυχαίνουν στα περισσότερα που ασχολούνται. Αυτή η προ¬σέγγιση έχει αποδείξει ότι οι μαθητές αποκτούν ευκολότερα κίνητρα για επιτυχία, όταν οι βασικές τους ανάγκες για ασφάλεια, ταυτότητα και κοινωνική αποδοχή, έχουν ικανοποιηθεί.
Υπήρχε μία εποχή όπου οι δάσκαλοι μπορούσαν να υποθέσουν ότι οι βασικές αυτές ανάγκες θα καλύπτονταν στα πλαίσια του οικο¬γενειακού περιβάλλοντος. Όμως, ίσως λόγω των νέων συνθηκών, κάτι τέτοιο δεν ισχύει για πολλούς μαθητές. Οι δάσκαλοι τώρα, ανακα¬λύπτουν ότι τα 2/3 των μαθητών τους έχουν βιώσει σημαντικές αλλαγές στην οικογένεια. Έτσι, πολλοί μαθητές αισθάνονται παρα¬μελημένοι, εγκαταλελειμμένοι, ανεπαρκείς κι ανασφαλείς. Καλύ¬πτοντας αυτές τις ανάγκες, στα πλαίσια της σχολικής τάξης, μπορούμε να ενισχύσουμε το επίπεδο λειτουργικότητας των μαθητών.
Γι’ αυτή τη διαδικασία ξοδεύεται αρκετός χρόνος για να σεβαστεί ο μαθητής τον εκπαιδευτή και να κατανοήσει ότι μπορεί να τον εμπιστευτεί. Έπειτα ο εκπαιδευτής παρέχει πληροφορίες και αξιολογεί το επίπεδο του μαθητή, κάνοντας εκτίμηση των αδυναμιών και δυνατοτήτων του. Σταδιακά, ο εκπαιδευτής αναθέτει όλο και περισσό¬τερες ευθύνες στον εκπαιδευόμενο, μέχρι που εκείνος σχεδιάζει την πρώτη του “πτήση”, παίρνει τις απαραίτητες αποφάσεις κατά τη διάρκεια της πτήσης και επιζητά ανατροφοδότηση για την επίδοσή του. Ο εκπαιδευτής παρέχει ανατροφοδότηση και επιβλέπει τις “πτήσεις”, μέχρι που ο εκπαιδευόμενος μπορεί να πετάει μόνος του. Ο εκπαι¬δευόμενος συνεχίζει να εκπαιδεύεται κατά αυτόν τον τρόπο, μέχρι που οι διαδικασίες της πτήσης να γίνουν αυτόματες και η επίβλεψη από τον πύργο ελέγχου να είναι το μόνο που απαιτείται.
Οι διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων των ρόλων και των καθηκόντων που απαιτούνται για να γίνουν αυτές οι διαδικασίες, μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:
ΕΠΙΘΥΜΗΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ: ΡΟΛΟΙ ΚΑΙ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ:
1. Αίσθημα ασφάλειας.
n Προσδιορισμός διαδικασιών και καθηκόντων.
n Ανάμειξη των μαθητών στον προσδιορισμό των κανονισμών.
n Ενίσχυση των κανονισμών ώστε να προστατεύεται ο αυτοσεβασμός.
n Ενίσχυση της προσωπικής ευθύνης.
2. Αίσθηση ταυτότητας ή
αυτοαντίληψη.
n Σεβασμός στη μοναδικότητα των ατόμων.
n Χτίσιμο θετικής αυτοεικόνας.
n Εκδήλωση αποδοχής και φροντί¬δας.
n Κατανόηση δυνατοτήτων και αδυ¬ναμιών.
3. Αίσθηση ότι “ανήκεις”.
n Δημιουργία ενός περιβάλλοντος αποδοχής.
n Μείωση συναισθημάτων απομό¬νωσης.
n Παροχή ευκαιριών για την ανά¬δει¬ξη της χρησιμότητας κά¬ποιου.
n Ενθάρρυνση των δεσμών με την ομάδα και ανάπτυξη της ομα¬δι¬κής περηφάνειας.
4. Αίσθηση του σκοπού.
n Μεταφορά φιλοδοξιών.
n Εκδήλωση εμπιστοσύνης και πί¬στης στις ικανότητες.
n Ενίσχυση των αξιών.
n Παροχή βοήθειας για να τεθούν στόχοι.
5. Αίσθηση επάρκειας.
n Επισήμανση των επιλογών και των εναλλακτικών λύσεων.
n Εκδήλωση ενθάρρυνσης και υπשּׁστήριξης.
n Παροχή ανατροφοδότησης.
n Εορτασμός της επιτυχίας.
Οι δάσκαλοι πρέπει ξεκάθαρα να αναγνωρίσουν τις διαδικασίες, τις πρακτικές και την πολιτική της τάξης. Έτσι μειώνεται το άγχος των μαθητών και δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να λειτουργούν άνετα στην τάξη. Όταν οι μαθητές κατανοούν τον τρόπο που αναμένεται να λειτουργήσουν, τότε εμπιστεύονται και ξέρουν ότι θα προστατευτούν και θα τους φερθούν με σεβασμό. Αυτό με τη σειρά του προάγει συναισθήματα ασφάλειας.
Έπειτα, οι δάσκαλοι πρέπει να εδραιώσουν μία στενή σχέση με τους μαθητές, ώστε αυτοί να αισθάνονται αποδεκτοί ως μοναδικά άτομα. Έτσι θα κερδίσουν τον προσωπικό τους σεβασμό για τον εαυτό τους, αφού θα κατανοήσουν τις δυνατότητες, αλλά και τις αδυναμίες τους. Η ανάγκη να κρυφτούν πίσω από ένα προσωπείο ή να χρη¬σιμοποιούν αμυντικές συμπεριφορές θα μειώνεται, ώστε οι μαθητές να γίνουν πιο ανοιχτοί στις συμβουλές και να καταλαβαίνουν ότι ο δάσκαλος ενδιαφέρεται γι’ αυτούς και τους αποδέχεται όπως είναι.
Τα συναισθήματα του συνδέσμου ή ότι ανήκουν κάπου, είναι σημαντικά για να αισθανθούν οι μαθητές σαν ένα μέρος του όλου, μεγαλύτερου από αυτούς - όπως ένα μέλος που συνεισφέρει στη νίκη της ομάδας και εκτιμάται από τους άλλους. Όταν γίνονται προσπάθειες για να μειωθεί η κοινωνική απομόνωση και οι μαθητές υποστη¬ρίζονται, τότε έχει ολοκληρωθεί το στάδιο για ενισχυμένες φιλο¬δοξίες και υψηλότερη λειτουργικότητα. Όλοι έχουμε βιώσει καταστάσεις, όπου πιστεύουμε ότι δεν θα μπορούσαμε να πραγματώσουμε ένα στόχο, αλλά μέσα από την ενθάρρυνση των συνομηλίκων και των συμβούλων μας, τα καταφέραμε σε τέτοιο βαθμό που πριν νομίζαμε ότι δεν ήταν δυνατό. Αυτό χαρακτηρίζει το είδος του περιβάλλοντος που χρειάζεται να καλλιεργηθεί.
Όταν οι μαθητές νιώθουν ασφαλείς, αναπτύσσουν αυτογνωσία και νιώθουν την υποστήριξη των άλλων. Ο ρόλος του δασκάλου είναι να δημιουργεί κίνητρα. Χρειάζεται να υπάρχουν ρεαλιστικές προσδοκίες, αλλά και εμπιστοσύνη στους μαθητές για να θέσουν τους δικούς τους προσωπικούς στόχους. Έτσι ο δάσκαλος πρέπει να βοηθήσει τους μαθητές να αντιληφθούν τη σημασία αυτού που τους διδάσκει και να τους βοηθήσει να δουν με καθαρό μάτι πώς θέλουν να βελτιωθούν, τι θέλουν να πετύχουν ή πώς θέλουν να αναπτυχθούν.
Όταν οι μαθητές αναλαμβάνουν την ευθύνη και την πρωτοβουλία στη διαδικασία της μάθησης, τότε ο ρόλος του δασκάλου μετακινείται από κατευθυντικός και γίνεται ένας υποστηρικτικός ρόλος. Σ’ αυτό το στάδιο, το πιο σημαντικό καθήκον είναι να δοθεί στα παιδιά συναι¬σθηματική, διανοητική αλλά και υλική υποστήριξη, ώστε να πραγμα¬τώσουν επιτυχώς τους στόχους τους.
Όταν οι μαθητές οδηγούνται στην επιτυχία, μία κυκλική δια¬δικασία ξεκινάει. Αισθάνονται περισσότερο ασφαλείς, έχοντας λειτουργήσει αποτελεσματικά μέσα σε καθορισμένα όρια, χτίζουν την ταυτότητά τους μέσα από την υποστήριξη των άλλων, αναπτύσσουν συναισθήματα ένωσης μ’ αυτούς και θέτουν υψηλότερους στόχους για τον εαυτό τους, μαθαίνουν νέες δεξιότητες, γίνονται περισσότερο ικανοί στη χρήση των πηγών που τους βοηθούν στην επίτευξη των σκοπών τους και αισθάνονται ότι έχουν τον έλεγχο της ζωής τους. Αυτό το συναίσθημα της ικανότητας ή της επάρκειας, κάνει εύκολη και αποτελεσματική την εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς οι μαθητές αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη μόρφωσή τους.
Τα παιδιά που εμπλέκονται στη διαδικασία χτισίματος της αυτοεκτίμησής τους, είναι περήφανα για τα επιτεύγματά τους και θέλουν να τα μοιραστούν με άλλους. Τους διασκεδάζει να αντα¬ποκρίνονται στις προκλήσεις και τα κίνητρά τους προέρχονται από τον εαυτό τους. Έτσι η διαδικασία του χτισίματος της αυτοεκτίμησης έχει ένα επαναλαμβανόμενο αποτέλεσμα. Με συνεχή εκπαίδευση, τα παιδιά εξοπλίζονται καλύτερα στο να παίρνουν αποφάσεις και να προσεγγί¬ζουν τα προβλήματά τους με αποφασιστικότητα και αυτοπεποίθηση. Ο σκοπός αυτής της διαδικασίας είναι να στηρίζει την αυτοπεποίθηση, το σεβασμό και την κινητοποίηση σ’ ένα επίπεδο που να επιτρέπει στους μαθητές να είναι ενεργοί εκπαιδευόμενοι και που έχουν θετικές κατευ¬θύνσεις στη ζωή τους. Ο μακροπρόθεσμος αντικειμενικός στόχος είναι να δοθεί η δυνατότητα στους μαθητές να αποφασίζουν μόνοι τους και να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, παρά να είναι παθητικοί ή να παρα¬πλανούνται από άλλους. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα στο πλαίσιο της κανονικής διδακτικής διαδικασίας.
Η επιτυχία όμως συνήθως δεν έρχεται αμέσως. Μπορεί να περάσουν αρκετά χρόνια πριν τα παιδιά αποκτήσουν τις επιθυμητές ιδιότητες. Όταν επιδιώκεται συνεχώς - ιδιαίτερα όταν οι γονείς εμφανίζουν μία παρόμοια πρακτική στο σπίτι - τότε η διαδικασία λειτουργεί θετικά.
Το πρόγραμμα βασίζεται σε μία διαδικασία που παρέχει μεγάλη ελευθερία στον τρόπο διδασκαλίας, στα υλικά και στις μεθόδους. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κάθε τάξη και σε συνδυασμό με άλλα υλικά που μπορεί να επιλέξει ο δάσκαλος.
Αναρτήθηκε από Efstratios Papanis στις 10:11:00 πμ http://www.blogger.com/email-post.g?blogID=2042694700967689018&postID=2732892741531485194 http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=2042694700967689018&postID=2732892741531485194
Ετικέτες αυτοεκτίμηση μαθητών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου