1141-2008 Α.Π

Απόφαση 1141 / 2008 (Α1, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ)

Αριθμός 1141/2008

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

A1' Πολιτικό Τμήμα

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Δημήτριο Λοβέρδο, Αντιπρόεδρο, Βασίλειο Ρήγα, Δημήτριο Δαλιάνη, Ιωάννη-Σπυρίδωνα Τέντε-Εισηγητή και Γεώργιο Χρυσικό, Αρεοπαγίτες.

ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του την 1η Οκτωβρίου 2007, με την παρουσία και της Γραμματέως Σουζάνας Κουφιάδου, για να δικάσει μεταξύ :

Του αναιρεσείοντος: Χ, τον οποίο εκπροσώπησε ο πληρεξούσιος δικηγόρος του Αλέξιος Σωτηρόπουλος.
Των αναιρεσιβλήτων: Ψ1, Ψ2 και Ψ3, ως ειδικής προσωρινής επιτρόπου του ανηλίκου τέκνου της Ψ1, τους οποίους εκπροσώπησε ο πληρεξούσιος δικηγόρος τους Μελέτιος Μουστάκας.

Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 14 Ιουνίου 2005 αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Ροδόπης. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 99/2005 οριστική του ίδιου δικαστηρίου και 71/2007 του Εφετείου Θράκης. Την αναίρεση της τελευταίας ζητά ο αναιρεσείων με την από 13 Φεβρουαρίου 2007 αίτησή του.

Κατά τη συζήτηση της αιτήσεως αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Ιωάννης-Σπυρίδων Τέντες ανέγνωσε την από21.9.2007 έκθεσή του με την οποία εισηγήθηκε την παραδοχή της κρινόμενης αιτήσεως αναιρέσεως. Ο πληρεξούσιος του αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αιτήσεως αναιρέσεως, ο πληρεξούσιος των αναιρεσιβλήτων την απόρριψή της και καθένας την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Σύμφωνα με το άρθρο 1469 ΑΚ, την ιδιότητα του τέκνου ως γεννημένου σε γάμο (τεκμήριο καταγωγής από γάμο - άρθρο 1465 ΑΚ) μπορούν να προσβάλουν: 1) ο σύζυγος της μητέρας· 2) ο πατέρας ή η μητέρα του συζύγου, αν αυτός πέθανε χωρίς να έχει χάσει το δικαίωμα της προσβολής· 3) το τέκνο· 4) η μητέρα του τέκνου· 5) ο άνδρας με τον οποίο η μητέρα, ευρισκόμενη σε διάσταση με το σύζυγό της, είχε μόνιμη σχέση με σαρκική συνάφεια κατά το κρίσιμο διάστημα της συλλήψεως. Το δικαίωμα του τελευταίου αυτού προσώπου να προσβάλει την ιδιότητα του τέκνου ως γεννημένου σε γάμο προβλέπεται στο νόμο υπό δύο προϋποθέσεις: α) η μητέρα να βρισκόταν σε διάσταση με τον σύζυγό της και β) ο τρίτος να είχε μόνιμη σχέση με σαρκική συνάφεια με τη μητέρα. Και οι δύο αυτές προϋποθέσεις πρέπει να συνέτρεχαν κατά τον κρίσιμο χρόνο της συλλήψεως του τέκνου. Ο κατά την ανωτέρω έννοια περιορισμός του δικαιώματος του τρίτου δικαιολογείται από την ανάγκη διατηρήσεως της ενότητας της οικογένειας, όταν κανένα από τα άμεσα ενδιαφερόμενα μέλη της (σύζυγος, μητέρα, τέκνο) δεν έχει διάθεση ανατροπής της υφιστάμενης καταστάσεως. Η διάταξη του άρθρου 1469 ΑΚ, απαιτώντας στην περίπτωση 5 ως όρο της εφαρμογής της την ύπαρξη διαστάσεως της μητέρας με το σύζυγό της κατά τη διάρκεια του κρίσιμου χρόνου για τη σύλληψη, άρα υποθέτουσα ύπαρξη γάμου κατά τον χρόνο αυτό, δεν καλύπτει την περίπτωση κατά την οποία τρίτος προσβάλλει την ιδιότητα τέκνου ως γεννημένου σε γάμο, ο οποίος τελέσθηκε μετά τον κρίσιμο για τη σύλληψή του χρονικό διάστημα. Στην προκείμενη περίπτωση ο αναιρεσείων, με την από 14/6/2004 αγωγή του ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ροδόπης προσέβαλε την ιδιότητα του γεννηθέντος την 17/9/1999 τέκνου της πρώτης εναγομένης και ήδη αναιρεσίβλητης Ψ1 ως γεννημένου σε γάμο αυτής με τον δεύτερο εναγόμενο και ήδη αναιρεσίβλητο Ψ2, επιδιώκοντας την ανατροπή του τεκμηρίου της καταγωγής του τέκνου από τον γάμο αυτό, ο οποίος τελέσθηκε στις 2/5/1999. Την αγωγή του δε στηρίζει στον ισχυρισμό ότι αυτός είναι ο φυσικός πατέρας του τέκνου, αφού κατά το κρίσιμο διάστημα της συλλήψεως του τέκνου, ήτοι από τον Νοέμβριο 1998 έως και τον Μάρτιο του 1999, διατηρούσε μόνιμο, διαρκή και σταθερό ερωτικό δεσμό με τη μητέρα, στη διάρκεια του οποίου είχε με αυτή συχνότατες ερωτικές συνευρέσεις, εν αντιθέσει με τον μετέπειτα σύζυγό της, ο οποίος κατά το ίδιο χρονικό διάστημα δεν είχε τέτοιες συνευρέσεις. Το Εφετείο με την προσβαλλόμενη απόφαση έκρινε ότι η αγωγή είναι απορριπτέα ως ενεργητικώς ανομιμοποίητη, με την αιτιολογία ότι ο ενάγων δεν συμπεριλαμβάνεται "στα περιοριστικώς αναφερόμενα στη διάταξη του άρθρου 1469 ΑΚ πρόσωπα που νομιμοποιούνται ενεργητικώς στη δίκη προσβολής της πατρότητας" και "δεν συντρέχουν στο πρόσωπό του οι... θεμελιωτικές του ασκούμενου δικαιώματος και της συναφούς ενεργητικής νομιμοποιήσεώς του προϋποθέσεις". Με την κρίση του αυτή το Εφετείο, σύμφωνα με τις σκέψεις που προηγήθηκαν, μη εφαρμόζοντας την ουσιαστικού δικαίου διάταξη του άρθρου 1469 περίπτωση 5 ΑΚ, δεν παραβίασε αυτήν και, συνεπώς, οι υποστηρίζοντες τα αντίθετα, εκ του άρθρου 559 αριθ. 1 πρώτος και τρίτος (ο τελευταίος κατ' ορθήν υπαγωγή), λόγοι της αναιρέσεως είναι αβάσιμοι.
Κατά τη γνώμη όμως δύο μελών του Δικαστηρίου, των Δημητρίου Δαλιάνη και Ιωάννη-Σπυρίδωνα Τέντε, Αρεοπαγιτών, η περίπτωση κατά την οποία ο τρίτος προσβάλλει την ιδιότητα του τέκνου ως γεννημένου σε γάμο που τελέσθηκε μετά το κρίσιμο για τη σύλληψή του χρονικό διάστημα διέφυγε της νομοθετικής προβλέψεως, παρά την ύπαρξη προφανούς ανάγκης ρυθμίσεώς της, δεδομένου ότι αφορά κατάσταση ανάλογη με την προβλεπόμενη στο άρθρο 1469 περιπτ. 5 Α.Κ. Επομένως πρόκειται για ακούσιο κενό, πληρωτέο με ανάλογη εφαρμογή του περιεχόμενου στην περίπτωση 5 του εν λόγω άρθρου κανόνα δικαίου. Για την εφαρμογή δε αυτή αρκεί η συνδρομή μόνο της δεύτερης από τις προαναφερθείσες δύο προϋποθέσεις, αφού δεν μπορεί να γίνει λόγος για διάσταση των συζύγων κατά τον κρίσιμο για τη σύλληψη χρόνο, δεδομένου ότι κατ' αυτόν εξ υποθέσεως δεν υφίσταται έγγαμη συμβίωση. Επομένως, στην προκείμενη περίπτωση έπρεπε να γίνει δεκτό ότι ο ενάγων νομιμοποιείται προς άσκηση της ένδικης αγωγής. Το εφετείο δε, κρίνοντας αντιθέτως, παραβίασε την ουσιαστικού δικαίου διάταξη του άρθρου 1469 περιπτ. 5 ΑΚ και έτσι υπέπεσε στην αναιρετική πλημμέλεια του άρθρου 559 αριθ. 1 ΚΠολΔ. Οι σχετικοί, συνεπώς, πρώτος και τρίτος λόγοι της αναιρέσεως είναι βάσιμοι. Ενόψει αυτών, δεδομένου ότι η (απορριπτική) απόφαση επί των λόγων αυτών αναιρέσεως λαμβάνεται με πλειοψηφία μίας ψήφου, πρέπει η υπόθεση να παραπεμφθεί κατά τους λόγους αυτούς στην (Τακτική) Ολομέλεια (άρθρο 563 παρ. 2 ΚΠολΔ). Για τον δεύτερο λόγο της αναιρέσεως επιφυλάσσεται να αποφασίσει το Τμήμα τούτο, στην περίπτωση που η Ολομέλεια κρίνει απορριπτέους τους παραπεμπόμενους λόγους.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Παραπέμπει τους πρώτο και τρίτο λόγους της από 13.2.2007 αιτήσεως του Χ για αναίρεση της 71/2007 αποφάσεως του Εφετείου Θράκης στην Τακτική Ολομέλεια του Δικαστηρίου τούτου, επιφυλασσόμενο κατά τα λοιπά όπως ορίζεται στο σκεπτικό της παρούσας.

Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 19 Μαΐου 2008.

Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 2 Ιουνίου 2008.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ                                                        Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ