7-2008 ΜΠΡ. ΑΜΦΙΣ. Ε. ΧΑΤΖΙΚΟΣ

7-2008 ΜΠΡ ΑΜΦΙΣ Ε. ΧΑΤΖΊΚΟΣ

ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΝΟΜΟΣ (INTRACOM IT SERVICES)

7/2008 ΜΠΡ ΑΜΦΙΣ ( 461042)

  

(ΕΠΟΛΔ 2008/400) Δικονομία πολιτική. Ειδική διαδικασία για τη ρύθμιση επιμέλειας των τέκνων. Προδικασία της σχετικής διαδικασίας. Απαιτείται σχετική έκθεση της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας για τις συνθήκες διαβίωσης του ανηλίκου. Η έλλειψη της σχετικής έκθεσης καθιστά απαράδεκτη τη συζήτηση της σχετικής αγωγής (βλ. σημείωμα Π. Αρβανιτάκη, ΕΠολΔ 2008, σελ. 402).

ΜΠρΑμφισ 7/2008

Δικαστής: Ε. Χατζίκος Δικηγόροι: Α. Παπακώστα

Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1513, 1514, 1520 ΑΚ, 681Β § 1 περ. β`, 681Γ § 2 εδ. α` ΚΠολΔ προκύπτει ότι στις διαφορές που αφορούν την άσκηση της γονικής μέριμνας και την επικοινωνία με το τέκνο καθιερώνεται στάδιο υποχρεωτικής προδικασίας που περιλαμβάνει την υποβολή αναλυτικής έκθεσης από την αρμόδια κοινωνική υπηρεσία μετά από διενέργεια έρευνας των συνθηκών διαβίωσης του ανηλίκου. Η γραμματεία του δικαστηρίου, μόλις κατατεθεί σχετικό εισαγωγικό δικόγραφο δίκης, ενεργεί σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στο άρθρο 19 § 4 εδ. α` ν. 2521/1997, σε συνδυασμό και με τα άρθρα 1646 § 2 ΑΚ και 796 § 3 ΚΠολΔ, δηλαδή, αφενός μεν ειδοποιεί έγκαιρα την αρμόδια κοινωνική υπηρεσία να υποβάλει την προαναφερόμενη έκθεση, αφετέρου δε κοινοποιεί σ` αυτήν αντίγραφο του δικογράφου με την πράξη για τον προσδιορισμό δικασίμου. Παράλειψη της ως άνω προδικασίας επιφέρει το απαράδεκτο της συζήτησης, καθώς το δικαστήριο δεν έχει την ευχέρεια να δικάσει χωρίς την έκθεση σύμφωνα με το άρθρο 19 § 4 εδ. β`ν. 2521/1997, διότι η διάταξη αυτή προϋποθέτει την προηγούμενη τήρηση του εδ. α` της ίδιας παραγράφου, όπως συνάγεται νομοτεχνικά από την ένταξη της στην ίδια παράγραφο ως δεύτερο εδάφιο, επόμενο του νομικά και λογικά αναγκαίου πρώτου εδαφίου. Εξάλλου, μέχρι τη σύσταση των Κοινωνικών Υπηρεσιών των άρθρων 49επ ν. 2447/1996, αρμόδια κοινωνική υπηρεσία για τη διεξαγωγή της έρευνας του άρθρου 681Γ ΚΠολΔ είναι, σύμφωνα με το άρθρο 53 ν. 2447/1996, η Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων που λειτουργεί στο κατά τόπο αρμόδιο πρωτοδικείο (βλ. σχετ. ΕφΑΘ 5798/2006, ΕλλΔνη 48. 222, όπου προσκομίζεται τέτοια έκθεση από κοινωνικό λειτουργό της προαναφερόμενης Εταιρείας). Aν η Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων δεν διαθέτει δικές της οργανωμένες υπηρεσίες, τότε η διοίκηση της αναθέτει με απόφαση της τη διεξαγωγή της έρευνας σε ποινικούς Επιμελητές Ανηλίκων του ν. 378/1976, σε Κοινωνικούς Λειτουργούς του Υπουργείου Δικαιοσύνης και σε Κοινωνικούς Λειτουργούς ή άλλους ειδικούς επιστήμονες (ιδίως ψυχολόγους, ψυχιάτρους ή παιδοψυχιάτρους) των αρμοδίων Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας, και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, καθώς και των κοινωνικών οργανώσεων που εποπτεύονται από αυτές. Συνεπώς, δεν είναι δυνατή η άμεση προσφυγή στα παραπάνω πρόσωπα, που επικουρούν το έργο της Εταιρείας Προστασίας Ανηλίκων, αφού προαπαιτείται η παρεμβολή της διοίκησης της τελευταίας, ύστερα από σχετική συνεννόηση της με την οικεία υπηρεσία ή τον οικείο οργανισμό (βλ. Κουκούλη-Σπηλιωτοπούλου στον ΑΚ Γεωργιάδη-Σταθόπουλου, Εισαγ. 1505 - 1541 αρ. 249` Κ. Γιαννούλη, Παρατηρήσεις γύρω από τις δικονομικές μεταρρυθμίσεις του ν. 2447/1996, Δ 1997. 707επ). Άλλωστε, δεδομένου ότι η δράση της δημόσιας διοίκησης διέπεται από την αρχή της νομιμότητας, η άμεση προσφυγή στις παραπάνω δημόσιες υπηρεσίες ή οργανώσεις θα απέληγε στην άρνηση τους να διενεργήσουν την οικεία κοινωνική έρευνα, ακριβώς διότι κανένας κανόνας δικαίου δεν προσδίδει σε αυτές σχετική αρμοδιότητα (βλ. για την αρχή της νομιμότητας Επ. Σπηλιωτόπουλο, Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου, 2001, 11 η έκδ., § 72επ, 132).

Τέλος, οι ειδικοί επιστήμονες, μέλη των φορέων της § 1 του άρθρου 1 του π.δ/τος 250/1999, ασκούν αρμοδιότητες κοινωνικής υπηρεσίας μόνο για τη λειτουργία του θεσμού της δικαστικής συμπαράστασης και όχι και για τις διαφορές του άρθρου 681Β § 1 περ. β` ΚΠολΔ, όπως προκύπτει από την απλή ανάγνωση του κειμένου του π.δ/τος, αλλά και του προοιμίου, όπου μνημονεύεται μόνο το άρθρο 54 ν. 2447/1996, το οποίο αποτελεί και την εξουσιοδοτική για την έκδοση π.δ/τος διάταξη. Στην προκείμενη περίπτωση, η πρώτη ενάγουσα εκθέτει ότι διακόπηκε η συμβίωση της με τον εναγόμενο, σύζυγο της, και ζητά να της ανατεθεί αποκλειστικά η άσκηση της επιμέλειας της ανήλικης θυγατέρας που απέκτησε από τον γάμο της με τον τελευταίο. Περαιτέρω, η δεύτερη ενάγουσα ανήλικη, νομίμως εκπροσωπούμενη από την πρώτη ενάγουσα, μητέρα της, η οποία ασκεί προσωρινώς την επιμέλεια της, εκθέτει ότι αδυνατεί να διατρέφει τον εαυτό της και ζητά να υποχρεωθεί ο εναγόμενος, πατέρας της, με απόφαση προσωρινά εκτελεστή, να καταβάλλει μηνιαίως, από την επίδοση της αγωγής, το ποσό των 650 ευρώ ως διατροφή της και με τον νόμιμο τόκο από την καθυστέρηση της πληρωμής κάθε μηνιαίας δόσης. Τέλος, οι ενάγουσες ζητούν να απειληθεί ο εναγόμενος με χρηματική ποινή 1.500 ευρώ και προσωπική κράτηση έξι μηνών για κάθε παράβαση των υποχρεώσεων του και να καταδικασθεί ο τελευταίος στη δικαστική τους δαπάνη. Με το παραπάνω περιεχόμενο και αιτήματα η αγωγή δικάζεται κατά την ειδική διαδικασία των άρθρων 598, 600, 601, 605, 606, 666 § 1, 667, 670, 671 § 1 έως 3, 672 έως 676, 744 και 759 § 3 ΚΠολΔ (άρθρα 681Β και 618Γ του ίδιου Κώδικα). Η συζήτηση, όμως, της σωρευόμενης αγωγής της πρώτης ενάγουσας πρέπει να κηρυχθεί αυτεπαγγέλτως απαράδεκτη, καθώς δεν έχει τηρηθεί η υποχρεωτική για τη διεξαγωγή κοινωνικής έρευνας και την υποβολή σχετικής έκθεσης προδικασία, όπως αυτή προβλέπεται στα άρθρα 681Γ § 2 εδ. α` ΚΠολΔ, 53 ν. 2447/1996 και 19 § 4 εδ. α` ν. 2521/ 1997, σε συνδυασμό με τα άρθρα 1646 § 2 ΑΚ και 796 § 3 ΚΠολΔ. Συγκεκριμένα, επιδόθηκε στις 14.12.2007 αντίγραφο της αγωγής στην εδρεύουσα στην Αθήνα Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων και όχι στην κατά τόπο αρμόδια Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων Αμφισσας, όπου διαμένει η πρώτη ενάγουσα με την ανήλικη θυγατέρα της. Η έλλειψη αυτή δεν αναπληρώνεται ούτε από την κοινοποίηση της αγωγής στο Τμήμα Πρόνοιας της Διεύθυνσης Υγείας -Πρόνοιας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φωκίδας, αφού αρμόδια κοινωνική υπηρεσία κατά την έννοια του νόμου είναι μόνο η κατά τόπο αρμόδια Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων. Σημειωτέον ότι το προαναφερόμενο Τμήμα, με το με αριθμό πρωτοκόλλου ../2007 έγγραφο του αρνείται τη διεξαγωγή της αιτούμενης κοινωνικής έρευνας. Τέλος, η σωρευόμενη αγωγή της δεύτερης ενάγουσας αρμοδίως εισάγεται ενώπιον του Δικαστηρίου (άρθρα 17 αρ. 1 και 22 ΚΠολΔ) κατά την ειδική διαδικασία των άρθρων 666 § 1, 667, 670, 671 § 1 έως 3 και 672 έως ΚΠολΔ (άρθρο 681Β ίδιου Κώδικα) και είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 1463 εδ. α`, 1485, 1486, 1489, 1493, 1496, 1498, 1516 § 2, 340, 341, 345, 346 ΑΚ, 176, 907, 910 αρ. 4 ΚΠολΔ, εκτός από το αίτημα περί απειλής χρηματικής ποινής και προσωπικής κράτησης, το οποίο είναι απορριπτέο ως μη νόμιμο; αφού πρόκειται για χρηματική απαίτηση, η δε αναγκαστική εκτέλεση για την ικανοποίηση της γίνεται με τα αναφερόμενα στο άρθρο 951 § 1 ΚΠολΔ μέσα έμμεσης εκτέλεσης. Επομένως, πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω, κατά το μέρος που κρίθηκε νόμιμη, ως προς την ουσιαστική βασιμότητα της, δεδομένου ότι έχει καταβληθεί και το απαιτούμενο τέλος δικαστικού ενσήμου με τα ανάλογα επ` αυτού ποσοστά προσαυξήσεων υπέρ τρίτων. Το Δικαστήριο, όμως, κρίνει σκόπιμο για την καλύτερη διάγνωση της συγκεκριμένης διαφοράς να αναβάλει να αποφασίσει οριστικά εωσότου γίνει ώριμη η υπόθεση περί αναθέσεως της αποκλειστικής άσκησης της επιμέλειας της ανήλικης (σωρευόμενη αγωγή της πρώτης ενάγουσας). Επομένως, πρέπει να αναβληθεί αυτεπαγγέλτως κατ` άρθρο 308 § 2 ΚΠολΔ η συζήτηση της υπόθεσης περί καταβολής διατροφής (σωρευόμενη αγωγή της δεύτερης ενάγουσας).